Yûnus'ta Hak ve Halk Sevgisi 'nin yayın hakları ... - Eskişehir Valiliği

YÛNUS’TA HAK ve HALK SEVGİSİYÛNUS’TA HAK ve HALK SEVGİSİAşkın doğurduğu fânîlik tasavvufta “Ölmeden evvel ölmek” diyeformüllendirilmiştir. Bu ölüş “mâsivâ” denen, Hak’tan gayri şeylerlegönül ilgisini kesiş demektir. Bu öyle bir ölüştür ki sonucu, daha budünyâda iken Hak’la diriliş’tir (Bekabillâh) ve ebediyeti buluştur.Hak’la dirilen O’nun çeşitli tecellîlerini daha yakından idrâk imkânıelde edecektir:Aşkın âşıklar öldürür aşk denizine daldırırTecellî ile doldurur bana seni gerek seniİlâhî aşk şarabından içen kimse, Leylâ’sını aramak için dağlaradüşen Mecnun misâli herşeyden ilgisini kesip Tanrı’ya yönelecek, hepO’nu düşünecektir:Aşkın şarâbından içem Mecnûn olup dağa düşemSensin dün ü gün endîşem bana seni gerek seniNetîcede Yûnus, vücûdundaki bütün zerrelerin Allâh’ı anar veçağırır hâle gelecek kadar O’nda fânî olduğunu, bu ateşin her geçengün arttığını, dünyâ ve âhirette yegâne arzûsunun Allah’a vuslatolduğunu belirtir:Eğer beni öldüreler külüm göğe savuralarToprağım anda çağıra bana seni gerek seniYûnus’dürür benim adım gün geçtikçe artar odumİki cihanda maksûdum bana seni gerek seni(T, 153; G, 443; BT. 124)Yûnus’ta ilâhî aşkın fânîliği gerektirdiğini, dolayısıyle çokluktanve ikilikten kurtarıp tevhîde götürdüğünü beyan eden bir hayli beyit veşiirler vardır:Cânını aşk yoluna vermeyen âşık mıdırCehd eyleyip ol Dost’a ermeyen âşık mıdır?diye sorduktan sonra bu sevgi ve aşkı gönle tam olarak yerleştirmek,bunun için de gereksiz dünyevî arzu ve isteklerden (tûl-i emel)vazgeçmek gerektiğini söyler:Dost sevgisin gönülde can ile berkitmeyenTûl-i emel defterin dürmeyen âşık mıdır?Allah’dan başka gerçek dost ve tanışık edinmek aşkla bağdaşmaz.Aşk ateşinde pervâne gibi yanmak gerekir. Kendi benliğinden geçerekHak yoluna yönelmeyen âşık değildir:Aşka tanışık sığmaz değme can göğe ağmazPervâneleyin oda yanmayan âşık mıdır?Nefs dirliğinden geçip aşk kadehinden içipDost yoluna irkiben durmayan âşık mıdır?Yûnus, âşıkın sırasında riyâzet, mücâhede, sohbet ve halvetgibi tasavvufî eğitim usullerine de baş vurarak yanmayı ve fânîliğigerçekleştirebileceğini söyler. Yahut da aşk yolunun pratiğe yöneliktasavvufî eğitim yollarından farklı kabul edildiğini göz önündebulundurursak aşağıdaki beyti şöyle anlayabiliriz: Devamlı riyâzettebulunmak, halvethânelerde diz çöküp tefekkür ve tezekkürle uğraşmak,tasavvufî sohbetlere katılmak ve fakat aşk ateşiyle yanma sırrınaerememek Hak âşıklığının elde edilemediğini gösterir:Dün ü gün riyâzet çekip halvetlerde diz çöküpSohbetlede baş çatıp yanmayan âşık mıdır?(T. 56-57)Aşağıdaki beyitlerde âşıkın fânî varlığından soyunması gerektiğivurgulanır:Helâl kıldı Mâşuk’a âşık kendi kanınıMâşuk nakşından okur aşk eri Kur’ân’ını9697