Yûnus'ta Hak ve Halk Sevgisi 'nin yayın hakları ... - Eskişehir Valiliği

YÛNUS’TA HAK ve HALK SEVGİSİYÛNUS’TA HAK ve HALK SEVGİSİOna göre Kur’an hükümleri yalnız bilinmek veyâ okunmak içindeğildir, hayâta geçirilmelidir. Doğru sözlü olmayan, yarın huzûr-iilâhîde utanacaktır :Kuli’l-hak dedi Çalab sözü doğru deseneBugün yalan söyleyen yarın utanasıdırBütün bunlara riâyet edip, elinden geldiğince ahlâklı ve fazîletliolmaya çalışan kimseyi de, yukarıda söz konusu edilen bir başka tuzakbekler olabilir. Bu yüzden kişi, farkına varmadığı bir üstünlük, kendinibeğenmişlik ve başkalarını hor görme duygusuna kapılabilir.Evet Kur’an sâdece okumak için değil, uygulamak içindir.Buradan hareketle Kur’an ahlâkı içinde gönül kırmamanın mühim yertuttuğunu söyleyebiliriz : “Öfkelerini yenip, insanların kusurlarınıaffeden”lerin (Al-i İmrân 3/134) övüldüğü, “İnsanlarla güzel güzelkonuşun” (Bakara 2/83) tavsıyesinin yapıldığı, “İnsanları alayaalmanın” kötülendiği (Hucurat 49/11), Kur’ânda açıkça görülür. Builâhî mesajların bir gayesi de gönülleri hoş tutmaya yöneliktir. Gönülşâiri Yûnus ise şöyle seslenirOkudum yedi Mushaf’ı hâ tâat gösterir safîÇünki amel eylemedin gerekse var yüz yıl okuBin kez hacca vardım ise bin kez gazâ kıldın iseBir kez gönül kırdın ise gerekse var yollar doku 111Ahlâklı ve kâmil insan olma yolunda herkes gibi Yûnus da çokzahmet çekmişe benzer. Kendi mâcerâsını anlatırken, asıl amacı içledışın, bâtınla zâhirin uyum içinde olması gereğini insanların dikkatinesunmaktır : 112Ey bana derviş diyen nem ola derviş benimYa bu adıma lâyık hani elimde iş benim111Dîvan,149.112Burhan Toprak, Yûnus Emre Dîvânı. 100 İstanbul 1960.Derviş derler adıma bakarlar suratımaBilmezler ki dirliğim küllî sitâyiş benimSûretim güler halka ya hani kulluk Hakk’aBu dirliğime bak a hep işim yanlış benimKendi izimi bilirim sâlûslanuben yürürümBuğz u kibr ü adâvet gönlümü almış benimSuçumu örter hırkam dirliğim cümlesi hamBir gün yırtılısar perdem zehî düşvar iş benimBütün bu hayıflanmalar, yanıp yakılmalardan sonra, aczini îtiraf ileo büyük kapıya sığınma edebini gösterir :Derviş diye dolundum ulu suçta bulundumYûnus umduğum Hak’tan rahmet imiş benimYûnus Emre’nin nazarî ahlâktan ziyâde amelî ahlâka önem verdiğinibelirtmiştik. O insanı gerçeklerle yüz yüze getirmek ister ki, asılimtihan budur :Ben dervişim diyenler haramı yemeyenlerHarâmın yenmediği ele girince imiş 113Maddî ve manevî bakımdan kimseye yük olmamak, gönülbulandırmamak ve meclislerde çiğ tavırlardan kaçınmak Yûnus’larınahlâkında büyük ehemniyet taşır :Kimse bağına girmegil kimse gülünü dermegilVar kendi ma’şûkun ile bahçede ol alış yürüGönüllerde iğ olmagıl mahfillerde çiğ olmagılÇiğ nesnenin ne tadı var gel aşk odına piş yürü 114113Dîvan, 85114Dîvan, 159152153