Preuzmite kompletan časopis broj 3 u PDF formatu - Portal kulture ...

ïñtérkûltúråłna ìsträživanjá
Za raz li ku od tog sta tič nog i re la tiv no za tvo re nog kon cep ta, in ter kul tu ra li zam pro matra
mo kao di na mič nu, jed na ko prav nu i kre a tiv nu raz mje nu i in ter ak ci ju me đu kul tu ra ma
ko je su svje sne svo je raz li či to sti i za jed nič kih vri jed no sti, kroz ele men te ak tiv nog di ja lo ga
me đu kul tu ra ma ko je di je le isti pro stor. Ter min je ušao u ši ru pri mje nu kra jem se damde
se tih i u osam de se tim go di na ma, pa ra lel no s di na mi zi ra njem europ skih in te gra cij skih
pro ce sa. Po što na sta je kao kri ti ka sta tič ke na ra vi mul ti kul tur nog pri stu pa, pr ven stve na zada
ća po sta je mu de fi ni ra nje po ten ci jal nih di na mič kih me đu od no sa te uza jam nog utje ca ja
raz li či tih kul tu ra, te za la ga nje za jed na ka pra va i mo guć nost di ja lo ga za sve kul tur ne gru pe
u do di ru: i autoh to nih i imi grant skih, bi lo ve ćin skih ili manj skih (Dra go je vić 1999: 82).
Pod utje ca jem pro ce sa glo ba li za ci je, ras pra va o pi ta nji ma europ skog iden ti te ta i zajed
nič kih europ skih vri jed no sti, us po sta vlja nja za jed nič kog europ skog tr ži šta te in ten zivi
ra nja me đu na rod ne su rad nje na europ skim pro jek ti ma, raz vio se kon cept tran skul tu rali
zma, ko ji se ve že za raz voj tran sna ci o nal nih kul tur nih ori jen ta ci ja i za la že za po šti va nje
naj vi ših do stig nu tih europ skih vri jed no sti i stan dar da unu tar sva kog kul tur nog me đu odno
sa i bi lo ko jeg vi da kul tur ne su rad nje. Plu ri kul tu ra li zam sva ku kul tu ru pro ma tra kao
di na mič ku cje li nu obi lje že nu plu ra li stič kim ka rak te rom (raz li či to šću sta vo va, vri jed no sti,
ar te fa ka ta i obra za ca po na ša nja), u op ćem okvi ru stro gog pri dr ža va nja de mo krat skih nače
la, pra vi la i pro ce du ra. Uka zu ju ći na po tre bu za pro pi ti va njem gra đan ske li be ral no-demo
krat ske tra di ci je, ko ja po jam na ci o nal ne dr ža ve iz vo di iz demosa (za jed ni ce rav no pravnih
gra đa na, dr ža vlja na) u od no su na mo del ko ji na ci ju shva ća kao or gan sku i po vi je snu
za jed ni cu etnosa, na še će is tra ži va nje po ka za ti da se, in zi sti ra njem na kon cep ti ma ko lektiv
nih iden ti te ta (kul tur nog, na ci o nal nog) i na nji ho vim pra vi ma, gu be iz vi da zna če nje i
gra đan ska pra va sva kog po je din ca na je din stve nost i raz li či tost bez ob zi ra na pri pa da nje
bi lo ko jem ko lek ti vi te tu.
3. ISTRA – MO DEL ODR ŽI vE MUL TI KUL TU RAL NO STI
Istarski je poluotok najsjeverniji mediteranski poluotok, morskim putem najbliži srednjoeuropskom
prostoru, rubno, granično područje, tipična transkulturalna kontaktna zona
u kojoj se kroz povijest kontinuirano susreću i pregovaraju različite kulture, liminalni
cijep koji otvara mogućnost kulturne hibridnosti, razmjene i promjene. Istru definiramo
kao multikulturni prostor mobilnih granica, karakteriziran bogatstvom međukulturnih
utjecaja. Turbulentna povijest regije pisana je na raskršću triju velikih europskih kultura
(slavenske, romanske i germanske), a politički konflikti i česte promjene granica, ekonomske
i socijalne nesigurnosti, ratovi i pošasti uzrokovali su brojne migracije i transformacije
kulturnih identiteta. Burna je prošlost ostavila brojne tragove u kolektivnoj svijesti, mentalitetima
i kulturnim identitetima: Istra je danas tako jedan od najbogatijih europskih regionalnih
muzeja, podjednako materijalne i nematerijalne baštine.
Istra je oduvijek bila prostor intenzivne komunikacije između Istoka i Zapada, Sjevera
i Juga: još od prapovijesti poluotok je bio raskršće trgovačkih putova i komunikacija iz
Mediterana prema Srednjoj Europi, odnosno u područje Panonije i obratno. Istarski polu-
95