Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
STEFAN<br />
ALEKSANDROWICZ<br />
MARIAN DOMAŃSKI<br />
. v. ; ' Nieznany<br />
:<br />
poeta i doktor łf M<br />
^ z Podlasia<br />
Jan Byszuk urodził się 12 grudnia<br />
1895 roku w Pogorzelcu na Podlasiu.<br />
Zmarł 15 stycznia 1983 roku. Jest pochowany<br />
na cmentarzu parafialnym w<br />
Motwicy. Ukończył trzy oddziały carskiej<br />
szkoły powszechnej. Nauczycielem<br />
i autorytetem na całe życie był dla<br />
niego Leoncjusz Aleksiuk, późniejszy<br />
prawosławny duchowny.<br />
JAN BYSZUK<br />
Człowiek<br />
Jako pył dymu,<br />
jako pył kurzu,<br />
w górę się wznosi i osiada,<br />
tak rodzaj ludzki,<br />
przez wszystkie wieki,<br />
do ziemi matki przypada.<br />
A człowiek bujny,<br />
człowiek wyniosły,<br />
myśli, że świat ten przeżyje,<br />
nim się spostrzeże<br />
już śmierć go złoży,<br />
a wkrótce grób go nakryje.<br />
A jego praca<br />
innym zostanie<br />
i zniknie też jego sława.<br />
Na jego grobie,<br />
smutnej mogile,<br />
wyrośnie tylko murawa.<br />
Jakiś przechodzień<br />
przy jego grobie,<br />
westchnie do Boga z żałością,<br />
że wszelka zacność,<br />
wszelka wyniosłość,<br />
jest tylko smutną marnością.<br />
A Bóg usłyszy<br />
jego westchnienia,<br />
Swoim natchnieniem go wzruszy.<br />
Smutny przechodzień,<br />
pomyśli sobie -<br />
Bóg Panem ciała i duszy.<br />
58<br />
Jan Byszuk<br />
Fot. St Aleksandrowicz<br />
Czytać i pisać w języku ojczystym<br />
nauczył się w domu rodziców Marii i<br />
Aleksego. Był uzdolnionym samoukiem.<br />
Z przekazów ustnych na wsi,<br />
podczas zajęć w wojsku i z książek nauczył<br />
się medycyny ludowej, łaciny oraz<br />
położnictwa. Gospodarował na 14 ha<br />
ziemi: W okolicznych wsiach nazywano<br />
go "doktorem", bowiem z powodzeniem<br />
leczył ludzi. Podczas groźnej<br />
epidemii tyfusu brał udział, wraz z lekarzami<br />
z Wisznic, w jej opanowaniu.<br />
Recepty przez niego wystawiane były<br />
honorowane w aptekach.<br />
Pierwsze utwory wierszowane zaczął<br />
pisać w korespondencjach do<br />
rodziny z frontu wojny polsko-bolszewickiej.<br />
W ciągu długiego i pracowitego<br />
życia napisał kilkaset utworów<br />
w języku polskim, rosyjskim i po<br />
łacinie. Jest to swoista kronika stulecia,<br />
osadzona w pejzażu rodzinnej<br />
wsi - jej historii i czasach współczesnych.<br />
Są w nich także wartościowe,<br />
literackie opisy zwyczajów i<br />
obrzędów wiejskich. Przez całą twórczość<br />
pisarza przewija się moralistyczny<br />
ton, często z akcentami religijnymi<br />
i satyrycznymi.<br />
Utwory Byszuka, krążące w rękopisach<br />
i recytowane na uroczystościach<br />
gminnych i parafialnych, przysporzyły<br />
mu znacznego rozgłosu. Do<br />
tej pory jednak nigdy nie były publikowane.<br />
Wraz z biografią prezentowano<br />
je natomiast na antenie Polskiego<br />
Radia w Lublinie w 1977 roku,<br />
w reportażu Anny Kaczkowskiej.<br />
Poetecae. Dla podniesienia moralności i<br />
miłości<br />
Wśród rodziny zachowały się jego<br />
meble oraz nieliczne rzeźby, rysunki i<br />
akwarele.<br />
Kapela<br />
Spotkania Redakcji<br />
Muzyki Ludowej Polskiego<br />
Radia w Warszawie<br />
z Kapelą Rodzinną<br />
Trzpilów z Mierżączki<br />
k/Garwolina w latach od<br />
1974 r. (Festiwal Folkloru i<br />
Sztuki Ludowej w Płocku)<br />
do roku 1989 (Kazimierz -<br />
Festiwal Folkloru i Kapel Ludowych)<br />
wypełnione były<br />
szeroko zakrojoną akcją dokumentacji<br />
tego zespołu,<br />
działającego na terenie Mazowsza<br />
Południowego. W<br />
okresie tym nagraliśmy około<br />
150 utworów tańców,<br />
pieśni i melodii w wykonaniu<br />
kapeli (w kilku wersjach instrumentalnych)<br />
, solistów-instrumentalistów<br />
i solisto<br />
w-śpiewakó w. Kapela<br />
składająca się ze skrzypka,<br />
klarnecisty, harmonisty (harmonia<br />
dwurzędowa i trzyrzędowa)<br />
i bębnisty grającego<br />
na bębenku bocznym z<br />
pobrzękadłami (uderzanym<br />
pałeczką i dłonią) przedstawiała<br />
repertuar lokalny,<br />
oparły na miejscowej tradycji<br />
mazowieckiego muzykowania<br />
oraz repertuar pochodzenia<br />
miejskiego.<br />
Pierwszy to przeważnie oberki, mazury,<br />
powiślaki i melodie podróżne przejęte<br />
metodą tradycyjną po miejscowych<br />
muzykantach - najczęściej<br />
skrzypkach, harmonistach i śpiewakach.<br />
Drugi to repertuar zapożyczony<br />
z miast i z wojska przez harmonistów<br />
i instrumentalistów grających<br />
na instrumentach dętych.<br />
Jan Byszuk pozostawił po sobie w<br />
zbiorach Archiwum Literatury Ludowej<br />
Muzeum Wsi Lubelskiej w Lubscowych)<br />
występują skale modalne,<br />
W utworach autentycznych (miejlinie<br />
obszerny, rękopiśmienny wybór czasem też występuje tempo rubato.<br />
poezji pod tytułem Wiersze. Sententiae Wszyscy trzej instrumentaliści: skrzypek,<br />
harmonista i klarnecista grają w<br />
kapeli melodię podstawową (prym).<br />
Bardzo rzadko pojawia się sekundowanie<br />
lub prowadzenie melodii<br />
uzupełniającej w tercjach, sekstach i
Change language