Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Pokaż treÅÄ! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
pracy, jak i ważniejsze prace na<br />
Wiązujące do poruszanej w książce<br />
problematyki), indeks osób oraz indeks<br />
rzeczowy. Za szczególnie cenne<br />
uznać należy krótkie wprowadzenia<br />
do poszczególnych części i rozdziałów<br />
pracy, które nie tylko informują<br />
w zwięzły sposób treści danego<br />
rozdziału, ale znakomicie ułatwiają<br />
zrozumienie jego treści.<br />
Książka prof. Ewy Nowickiej zasługuje<br />
na bardzo wysoką ocenę: jest<br />
to na polskim rynku najlepsza praca<br />
z zakresu antropologii kulturowej,<br />
która stawia sobie za cel ułatwienie<br />
pracy dydaktycznej. I ten cel na pewno<br />
osiągnie: jest napisana z polotem<br />
i zrozumiałym językiem. Prezentuje<br />
wyczerpująco główne problemy antropologii<br />
kulturowej, chociaż nieco<br />
dziwi brak w niej takich ważnych te<br />
matów jak: totemizm czy religia a<br />
etyka (w rozdziale o systemie wyobrażeń<br />
o świecie), Edward O. Wilson<br />
i socjobiologia (jest to problematyka<br />
bardzo dziś dyskutowana).<br />
Uważam też, że wśród poddyscy<strong>pl</strong>in<br />
antropologicznych należało chociaż<br />
wspomnieć o istnieniu antropologii<br />
teologicznej. Ponieważ praca prof.<br />
Ewy Nowickiej stanowi bardzo<br />
dobrą wizytówkę osiągnięć polskiej<br />
antropologii kulturowej, należałoby<br />
również zamieścić w niej obszerne<br />
ybbcojęzyczne streszczenie. Wprawdzie<br />
książka zawiera obcojęzyczny<br />
spis treści, ale nie może on zastąpić<br />
streszczenia.<br />
Ewa Nowicka, Świat człowieka - świat<br />
kultury. Systematyczny wykład problemów konkurs wiersze z lat 1983-1990.<br />
antropologii kulturowej, Warszawa 1991,<br />
ss. 528.<br />
IRENA O ST ASZYK<br />
[jesień<br />
Zabłąkany wiatr<br />
rozrzucił płatki<br />
tjesiennych róż<br />
W<br />
kielichach żalu<br />
drzemały przykurzone<br />
spomnienia lata<br />
Jak poszarpane obłoki<br />
w myślach krążyły<br />
minione dni<br />
I<br />
W kominie nad strzechą<br />
skomlił zabłąkany wiatr<br />
| za oknami chaty<br />
I zapadał jesienny zmierzch<br />
•<br />
STANISŁAWA NIEBRZEGOWSKA<br />
Wąglańskie<br />
żniwo poetyckie<br />
Wąglany po żniwach poezji* to tom<br />
prezentujący wiersze poetów ludowych<br />
przysyłane na cykliczny ogólnopolski<br />
konkurs poezji "Szukamy<br />
talentów wsi".<br />
Pomysł konkursu pod takim tytułem<br />
zgłosił w roku 1981 przewodniczący<br />
koła Związku Młodzieży<br />
Wiejskiej w Wąglanach - Waldemar<br />
Jóźwik. Po opracowaniu regulaminu<br />
(a redagowali go Kazimierz Długosz,<br />
W. Jóźwik i Andrzej Sowa), na<br />
łamach Młodego Rolnika" opublikowano<br />
pierwszą wzmiankę na temat<br />
konkursu. Wiersze poetów ludowych<br />
zaczęły napływać w grudniu<br />
1982 r., pierwszy zaś konkurs doszedł<br />
do skutku w roku 1983. Do<br />
chwili obecnej takich przeglądów ludowej<br />
twórczości poetyckiej odbyło<br />
się dwanaście.<br />
Wydany przez ZMW w Wąglanach<br />
oraz Towarzystwo Przyjaciół Wąglan<br />
zbiór wierszy utrwala zgłoszone na<br />
Swoje utwory nadesłali mniej lub<br />
bardziej znani twórcy ludowi pochodzący<br />
z różnych regionów Polski.<br />
Wiersze zamieszczone w zbiorze<br />
(a jest ich 566) to <strong>pl</strong>on twórczości<br />
150 autorów.<br />
W tomie zostały zaprezentowane<br />
wiersze nagrodzone na kolejnych<br />
konkursach. Układ zbioru odzwierciedla<br />
kolejne nagrody i wyróżnienia,<br />
jakie otrzymali poszczególni autorzy<br />
tekstów. Dodatkowo podano<br />
również informacje na temat miejsca<br />
ich zamieszkania tytuły nagrodzonych<br />
utworów. Przywołane wiersze<br />
pisane są przez ludzi różnej generacji:<br />
najmłodsza poetka ze wsi<br />
Nielisz (woj. zamojskie) liczy zaledwie<br />
10 lat, a najstarszy - z Wólki<br />
Dużej (woj. łomżyńskie) - 75. Otrzymany<br />
w ten sposób zbiór to teksty o<br />
różnym poziomie dojrzałości artystycznej,<br />
dyferencjacji gatunkowej i tematycznej.<br />
Podejmowana przez poetów tematyka<br />
jest bardzo bogata, wychodząca<br />
od najbliższego otoczenia<br />
człowieka aż do refleksji ogólnohumanistycznych.<br />
Częstym tematem<br />
wierszy chłopskich poetów zamieszczonych<br />
w omawianym zbiorze<br />
są strony rodzinne, miejsce urodzenia<br />
lub czasów dzieciństwa. Myśl o<br />
tych stronach wywołuje głównie<br />
wspomnienia związane z centralnym<br />
punktem zarówno <strong>pl</strong>anu przestrzennego,<br />
jak i wspólnotowego wsi - myśl<br />
o domu rodzinnym. O swoim domu<br />
tak oto pisze Waleria Prochownik z<br />
Żywca w woj. bielskim:<br />
To nic, że jesteś pochylony<br />
w mych oczach niczym pałac<br />
w znaczeniu urastasz<br />
bo tu oczy moje rozdzielać zaczęły<br />
dobro od zła [...]<br />
a staruszka matka ciągle swe pisklęta<br />
w puste gniazdko wzywa<br />
domie rodzinny jakżem jest szczęśliwa<br />
gdy mogę próg twój znów pieścić stopami.<br />
(Waleria Prochownik, Dom rodzinny)<br />
Nieodłącznie ze wspomnieniami<br />
o domu, w lirykach pojawiają się<br />
motywy rodzinne. Bohaterami tych<br />
utworów są zwykle osoby najbliższe,<br />
zwłaszcza matka i ojciec. Matka widziana<br />
jest jako osoba, która "uczy<br />
życia", patrzenia na świat, dostrzegania<br />
piękna w różnych jego przejawach.<br />
Przekazując zasady wiary,<br />
wskazuje na szacunek do chleba, ale<br />
też i całej przyrody. Główną prawdą<br />
przekazywaną przez matkę jest przede<br />
wszystkim pozostawanie w harmonii<br />
z przyrodą, która żyje i czuje tak<br />
samo jak ludzie:<br />
[...] nie łam drzewka<br />
mówiła ono rośnie jak ty<br />
te kro<strong>pl</strong>e to jego łzy.<br />
(Anna Skolmowska, Matka)<br />
Matka i ojciec są ukazani zwykle w<br />
kontekście pracy, jaką wykonują -<br />
prace matki zwykle pozostają w kręgu<br />
czynności i działań typowo domowych,<br />
natomiast ojca - rolniczych,<br />
gospodarczych, bądź innych,<br />
ale zawsze zmierzających do zapewnienia<br />
bytu rodzinie:<br />
Miłe te moje progi rodzinne<br />
po których matka stąpała<br />
na wieczór do snu tuliła<br />
rano warkocz s<strong>pl</strong>atała i gąski wyganiała<br />
prawie codziennie na pastwisko<br />
mamy już nie ma, bo jest<br />
w mogile, ją przed oczami mam<br />
(Józefo Białas, Rodzinne progi)<br />
91
Change language