Pokaż treść! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl

Część utworów Okonia poświęcona jest miłości:
O moje dziewczątko, Na górze, Dwoje serc. Można
przyjąć, że są to chłopskie marzenia, przepełnione
wiarą w realność szczęścia.
Zbliżone swym klimatem uczuciowym do liryków
miłosnych są wiersze poświęcone naturze - Zimk,
Kukuczka, Morze, Konc zeme, Rzeka Bychówka,
Dze za lasem morze, O polnym kamieniu, Maj.
Zawarł w nich poeta swoją oryginalną wizję natury
przy pomocy symboliki tzw. urealnionego czasu.
Tradycja kultury kaszubskiej wiąże się bardzo
silnie z poczuciem bezpieczeństwa w swoim własnym
domu. Niezmiernie ciekawy wydaje się ten dom
rodzinny widziany oczyma poety. Poświęca mu
Okoń następujące wiersze: Me jesme Kaszebi, Nad
loskem ten tatków checz, Nasze stronę,
Pożegnanie, Wierzchucino. Niemal we wszystkich
tych utworach funkcjonuje rozpoznanie swego
domu jako czegoś najważniejszego dla życia ludzkiego,
dla trwałej egzystencji człowieka. Każdy szczegół
ma tu sens znaczący dla jego wizji przeszłości.
Piękne i surowe życie ludu kaszubskiego
wykształciło ciekawe uczucia rodzinne, co widać w
utworze Nad loskem te tatków checz. Pod dachem
tetkowej checzy można czuć się dobrze, zwłaszcza
gdy otacza domowników głęboka troska nenki
(matki). Ta troska decyduje o jakości świata dziecięcego,
w którym egzystuje poeta. Ten krąg zagadnień
rodzinnych mieści się w szerszym pojęciu - w
pojęciu kaszubskości. Mieści się w tym pojęciu ze
względu na język, którym jest gwara wierzchucińska,
przynależna do kaszubszczyzny, oraz ze względu
na realia tej okolicy.
Istnieje wreszcie w dorobku Stanisława Okonia
grupa utworów z pogranicza legendy i baśni, a
więc w znacznej części ze sfery fantazji: Jak purtka
służeł u gbura, Zamkowa Góra nad Żarnowieckim
jeziorem, Jak żelazny kanclerz niemiecki Bismarck
sę do nieba dostał. Obrazy te nie
dorównują poprzednim swym wyrazem, niemniej
żywość wyobraźni autora nadaje im ciekawy kształt,
zwłaszcza gdy chodzi o sam opis sytuacji czy
wyrażenie jakiegoś pragnienia.
Purtk, kanclerz Bismarck czy Krzyżacy są
negatywnym modelem, wyrażanym w poprzednich
utworach przez kiy lodowe, ciemność i samotność.
Natomiast postaci pozytywne to rycerze mieszkający
w zamku, gbur i św. Piotr, u którego Bismarck był
w niebie. Nie są to rozbudowane wewnętrznie postaci,
ale każda z nich posiada odpowiednik, powiedzmy,
wśród sąsiadów autora, i gdyby w tym
rzeczywistym społeczeństwie się rozejrzeć, to i sposób
zachowania się św. Piotra byłby zupełnie czytelny, i
gbura, i rycerzy.
Okolice Żarnowieckiego jeziora otacza legenda o
Zamkowej Górze ze śpiącym wojskiem i echa
rządów kanclerza Bismarcka są jeszcze w pokoleniu
Okonia żywe tak, że motywy do tych baśniowo-legendarnych
wątków wzięte są z tradycji ustnej Kaszubów
tej okolicy.
Ogólnie należy powiedzieć, że zarówno życie
Stanisława Okonia, jak i jego poezja są pełnym
wyrazem wrażliwej duszy ludu kaszubskiego i
stanowią przykład pięknej samorodnej sztuki życia i
słowa.
Wiersz Na górze z tomiku Za lasem morze s. 39:
Szła Mariczka na górę
szpacerować w długej chwili,
spotka ona sę z Jankę,
zapoznać sę chcele
na górze, na górze!
Wjesoło sę bardzo czele,
beł to letny, cepły czas,
z miłośce so w ocze zdrzele,
przyswiodczoł szumiący las,
na górze, na górze!
Poznole sę na ti górze,
szczęście beł to pierwszy roz,
serdecznie sę kuska dele,
kiede sę spotkają zos,
na górze, na górze!
Nenkom, takom powiedzele,
że spotkale sę na górze,
żebe beło wnet wjesele,
wjinszowale młodej parze
na górze, na górze.
ANTONI PIEPER - urodził się 20 stycznia
1917 r. w Jastarni - Borze na Półwyspie Helskim,
jako syn rybaka. Szkołę podstawową ukończył w
1931 r. w Jastarni. Przebył zapalenie opon mózgowych
i przez jakiś czas nie kontynuował nauki.
Potem wojna przeszkodziła w dalszej edukacji w
gimnazjum i dopiero po wojnie ukończył eksternistycznie
szkołę średnią. W ostatniej fazie wojny
został ewakuowany na Rugię i stamtąd wrócił do
kraju w czerwcu 1945 r. Do 1947 r. pracował jako
urzędnik w urzędzie gminnym w Jastarni, a w latach
1947-1949 - w miejscowej filii "Samopomoc
Chłopska", jako sekretarz biura. Potem był referentem
w miejskim handlu detalicznym w Pucku, w
latach 1956-1968 pracował w spółdzielni przetwórstwa
rybnego "Kaszub" w Jastarni, najpierw jako sekretarz,
zaś od 1965 r. jako przewodniczący rady
spółdzielni, a od 1968 r. pracował w Zarządzie
Portu Hel.
Zaczął pisać pod wpływem lektury polskich romantyków.
W 1939 r. jego wiersz ukazał się w
krakowskim 'Tempie Dnia". Pisze w języku polskim
i kaszubskim. Tematyka jego utworów to głównie
życie rybaków Półwyspu Helskiego. W 1965 r. został
członkiem Międzywojewódzkiego Klubu Pisarzy Ludowych
z siedzibą w Lublinie.
Utwory publikuje w różnych czasopismach, min. w
"Kaszebe", "Literach", "Za wolność i lud" oraz w antologiach:
L. Roppla, Ma jesma od morza (1963); R.
Rosiaka, Od Bugu i Tatr do Bałtyku (1965); R.
Rosiaka, Wiersze proste jak życie (1966); J. Szczawięja,
Antologia współczesnej poezji ludowej (1967); L. Roppla,
Wybór współczesnej poezji kaszubskiej (1967);
E. R. Rosiaków, Wieś tworząca (1968, 1970) i S. Jończyka,
Pogłosy ziemi (1971); Modra struna, opr. Tadeusz
Bolduan i in. Gdańsk 1973 r. Jest jednym z
bohaterów filmu folklorystycznego Między dwiema latarniami.
W 1985 r. ukazała się jego książka
Opowieści helskie, pisana po polsku, a zawierająca
opis zwyczajów i obyczajów w dawnej Jastarni, podania
i bajki, żywe w środowisku autora oraz cztery opowiadania
o życiu tutejszych ludzi.
Antoni Pieper zmarł 24 lipca 1985 r. Utwór
zamieszczony w antologii Leona Roppla, Wybór
współczesnej poezji kaszubskiej, Gdańsk 1967, s. 49-50.
66