Pokaż treść! - Biblioteka Multimedialna Teatrnn.pl

M
M
X
M
N
n
M
M
M
N
N
M
§
M
N
n
H
M
§
M
M
N
M
§
N
H
M
N
M
H
M
M
M
M
I
M
N
N
I
M
i
N
M
n
M
X
N
N
N
M
8
M
M
M
M [fragmenty]
M
N
M Przede wszystkim tu o tern nadmienić należy,
N Iż z dziada i pradziada pochodzę z siermieży.
N Urodziłem się w Mokrem Lipiu piętnastego
N
8
N
*
M
§
M
M
8
M
M
8
U
8
N
8
M
M
M
M
N
N
M
Ł
70
Z KLASYKI LITERATURY CHŁOPSKIEJ
JAKUB RACIBORSKI
• (1882-1926)1 H
Jakub Raciborski urodził się w 1882 r. we wsi Mokre
Lipie. W dwudziestym roku życia ożenił się z Katarzyną
Jasińską. W życiu osobistym nie wiodło mu się najlepiej.
Szczególnie nieszczęśliwym okazał się rok 1904 -
30 marca umarł mu syn, a 10 października żona.
Niepowodzenia te nie załamały Raciborskego. Od najmłodszych
lat, wciągnięty w wir pracy społecznej, rozwija
dalej niestrudzenie wszechstronną działalność. Organizuje
lub uczestniczy w organizowanych przez innych
patriotycznych zgromadzeniach, na których płomiennie
przemawia w stylu Piotra Skargi: Kochani bra­
Po odzyskaniu niepodległości trybun ludowy z
Mokrego Lipia czynnie włącza się w życie społeczne
wolnej Polski, realizując głoszone już wcześniej swoje
naczelne, społecznikowskie hasło oświaty dla ludu.
Kroczy wytrwale śladami duchowego przywódcy, znanego
działacza ludowego Kazimierza Promyka.
J. Raciborski to także znany swego czasu ludowy literat.
Jest autorem wydanego w 1913 r. w Lublinie (w
Drukarni Ludowej J.Popiela) tomiku poetyckiego
Zbiorek wierszy i poezji ludowych. Jest to 46-stronicowa
publikacja zawierająca 35 wierszy. Zbiorek jest
dedykacją Najczcigodniejszemu Księdzu Antoniemu
Kwiatkowskiemu, Redaktorowi "Nowej Jutrzenki", wielkiemu
miłośnikowi ludu, niezmordowanemu pisarzowi i
działaczowi współczesnemu w dowód uznania pracę tę
poświęca autor.
Twórczość J. Raciborskiego ma dosyć typowy dla
dawniejszego pisarstwa ludowego charakter. Elementem
wyróżniającym jest tu eksponowanie treści biograficznych,
podanych na de ogólniejszej sytuacji bycia
Polacy! Gdy tylko tlomoki ratować będziecie, a okrętowi,
gdy tonie w pomoc nie pójdziecie - to okręt utonie - i wszyscy towej ówczesnej wsi - opis mojego życia - jak to formułował
sam poeta z Mokrego Lipia. Drugim biegunem
poginiecie ("Gazeta Ludowa" z 1916 r.).
tej twórczości są tematy patriotyczne (por.wiersz Dumka
poznańska) oraz społeczno-oświatowe, będące odbiciem
jego działalności na tym polu.
Opis mojego życia
Lipca, tysiąc osiemset osiemdziesiątego
Drugiego roku. Żyję sobie przy rodzicach.
Gruntu, którego matka w spuściźnie po Kycach 1
Dostała sześć morgów, przypada na nas czworga
Rodzeństwa oprócz lasu po półtora morga.
Lata chłopięce w letniej i jesiennej porze
Spędziłem za "pasianką" na polu i w borze,
Samotne kawalerskie życie opuściłem
W dwudziestym roku życia, a zaślubiłem
Sobie wybraną przez się pannę Katarzynę
Jasińską z Radecznicy - uczciwą dziewczynę,
Lecz niestety niedługom się cieszył tern kwiatkiem
Nie łamała się drugi raz ze mną opłatkiem...
Bo zaledwie rok minął i dziewięć miesięcy,
Nagle spada grom z nieba - wypada śmierć co prędzej,
Ścinają w kwiecie wieku i powala w grobie,
Zostawiając mię w wielkim smutku i żałobie. 2
Jeszcze po jednej stracie łez z ócz nie otarłem,
To jest po swem synaczku Bronisławie zmarłym 3 ,
mUBJLMJB.X.M.MLX.M.X.M.ML3Li
Choroba nie pozwoliła Raciborskiemu na dłuższe
kontynuowanie działalności społecznej i twórczości
literackiej. Umarł na gruźlicę 30 kwietnia 1926 r. Pozostawił
jednak trwały ślad w życiu społeczno-kulturalnym
regionu i dorobek poetycki.
A oto bezlitosna śmierć, ta straszna siła,
Znów mnie nieszczęśliwego we łzach zatopiła.
Nikt zapewne, prócz sierot: jak młody, tak stary
Nie wychylił w swym życiu większej smutku czary,
Jaką ja już, niestety, w gorzkich łzach potoku
Wychyliłem w dwudziestym drugim życia roku.
Prawda, iż od kłopotów nikt z nas nie jest wolny,
Bo smucić się potrafi nawet ptaszek polny,
Kiedy jakiś drapieżnik w jego gniazdo wpada,
Strasząc go i małe pisklę mu wykrada,
Ale takie, jakiem ja miał smutki, kłopoty,
Znają tylko poeci i biedne sieroty.
Długo ze łzami w oczach, komy, cichy głos skargi
Wyrywał się z mych piersi i drgały mi wargi,
Aż dopiero za siedem lat po śmierci żony
Zostałem trochę od tych smutków uwolniony
I pragnąłem zaślubić se jedną dziewoję,
W której poznałem przyszłą towarzyszkę swoje,
Lecz niestety, na próżnom myślał o niej długo,
Na próżno ubiegałem się zostać jej sługą,
Jej sługą, kochankiem, panem, mężem - wszystkim,
Albowiem wzgardziła mną biednym jak... listkiem.
1. Kycowie, to dziadkowie ze strony matki - przyp. J. R.
2. Działo się to dnia 10 października 1904 roku -
przyp. J. R.
3. 30 marca tegoż 1904 r. - przyp. J. R.