Stáhnout PDF - Ostravská univerzita v Ostravě

nostki graniczne zaczęły funkcjonować już w marcu 1919 roku, kiedy to oddziałyII dywizjonu wchodzącego w skład II Pułku Straży Granicznej obsadziły częśćlinii demarkacyjnej polsko-czechosłowackiej na tym terenie. 6 Krótko po tymStraż Graniczną przemianowano na Wojskową Straż Graniczną. Pełniła onagłównie służbę o charakterze wojskowo-politycznym. W przypadku zatrzymaniaprzemytników funkcjonariusze tej formacji ograniczali się do sporządzenia protokołu,a następnie odsyłali zatrzymanych na posterunek policji lub żandarmerii. 7Wojskowa Straż Graniczna zajmowała się również kontrolą osobową i celną naprzejściach granicznych. 8 Z czasem jednak kontrolę ruchu granicznego ludnościzaczęła przejmować Policja Państwowa. Kontrola celna stała się natomiast domenąurzędów celnych. 9 Powstawały one wraz z obejmowaniem poszczególnych terytoriówprzez odradzające się państwo polskie. Pierwotnie funkcjonowały w ramachpowiatowych i okręgowych Izb Skarbowych jako komórki celne. W połowie 1920roku powołano w Ministerstwie Skarbu Departament Ceł, który przystąpił dotworzenia II instancji władz celnych w postaci okręgowych dyrekcji ceł. Na terenieŚląska Cieszyńskiego funkcjonowały początkowo władze skarbowe pierwszejinstancji. Pierwotnie zmierzano do podporządkowania istniejących organów KrajowejDyrekcji Skarbu we Lwowie lub Ministerstwu Skarbu. Ostatecznie władząskarbową II instancji stała się Dyrekcja Skarbu w Cieszynie. W okresie rządówKomisji Międzysojuszniczej podporządkowano ją prefektowi części wschodniejZygmuntowi Żurawskiemu. Po przejęciu części Śląska Cieszyńskiego przez Polskęorgan ten podlegał komisarzowi rządowemu oraz ministrowi skarbu.. Stan tenutrzymał się do powstania województwa śląskiego. 10W 1920 roku Wojskową Straż Graniczną przemianowano na Strzelców Granicznych.Działania te zbiegły się z procesem stopniowego odchodzenia od podległościformacji granicznych Ministerstwu Spraw Wojskowych. Pod wpływemMinisterstwa Skarbu i Ministerstwa Aprowizacji zaczęto kłaść coraz większynacisk na zwalczanie przez Strzelców Granicznych przestępczości gospodarczej.6 DOMINICZAK, H.: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Warszawa 1975, s. 91.7 Relacja kpt. S. Paderewskiego z organizacji 3 pułku Straży Granicznej. In: Polskie formacjegraniczne 1918–1939. Straż Graniczna 1918–1939. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródełI. Koszalin 1999, s. 288.8 Relacja z organizacji 5 Pułku Strzelców Granicznych. In: Tamże, s. 272.9 KULA, H. M.: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa 1994, s. 20.10 RĘGOROWICZ, L. - DWORZAŃSKI, M. - TUŁACZ, M. W. (eds.): Województwo śląskie1918–1928. Rozwój administracji samorządowej województwa śląskiego w zarysie.Informator i przewodnik po wystawie województwa śląskiego na Powszechnej WystawieKrajowej w Poznaniu. Katowice 1929, s. 206; HOJKA, Z.: Skarbowość. In: SERAFIN, F. (ed.):Województwo śląskie (1922–1939). Zarys monograficzny. Katowice 1996, s. 392.83