Stáhnout PDF - Ostravská univerzita v Ostravě

ztwie śląskim, Straż Graniczna pełniła służbę na 48, PWŚl. 22. Na 7 przejściachistniał system mieszany, w dzień służbę pełniła policja, a w nocy Straż Graniczna.76 Wzajemne stosunki między tymi formacjami były poprawne. Współdziałanozwłaszcza w zakresie ścigania przestępstw skarbowo-celnych, kontroli dokumentówna przejściach granicznych oraz nielegalnego przekraczania granicy. 77W roku 1930 zatrzymano 1256 osób w czasie próby nielegalnego przekroczeniagranicy oraz 172 w strefie nadgranicznej. 78Za najważniejszy element funkcjonowania Straż Graniczna przyjęła służbęwywiadowczą, oficjalnie określaną jako wywiad przeciwprzemytniczy. Doprowadzenia jej zobowiązano wszystkie jednostki i funkcjonariuszy formacji. 79W terenie działania wywiadowcze koordynowali inspektorzy informacyjni funkcjonującyprzy inspektoratach okręgu. 80 Prace ściśle wywiadowcze prowadzilifunkcjonariusze w poszczególnych placówkach i posterunkach. Gromadzili informacjena temat szlaków przemytniczych, osób i grup trudniących się przemytem.W ośrodkach handlowych, węzłach komunikacyjnych i miejscowościach przygranicznychpowoływano odrębne posterunki informacyjne. 81 Funkcjonowałarozbudowana sieć agenturalna w środowisku przemytniczym i wśród ludnościpogranicza. Istniał specjalny fundusz, z którego opłacano agentów, konfidentówi donosicieli. W zależności od wartości informacji wypłacano im od 10-40 zł. 82Na terenie Śląskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej znajdowałasię największa ilość placówek i kadry wywiadowczej. W roku 1938 istniałytutaj aż 32 placówki wywiadowcze, w których zatrudniano 224 podoficerówi 16 pracowników cywilnych. Skupienie tak dużego potencjału wywiadowczegobyło z jednej strony skutkiem kształtu granicy na tym odcinku a z drugiej specyfikinarodowej, politycznej i ekonomicznej tego regionu. 83 Dzięki uzyskanyminformacjom wywiadowczym kierownicy komisariatów i placówek przydzielali76 AP Katowice UWŚl, sygn. 688, s. 138–142.77 Tamże, sygn. 690, s. 10.78 Tamże, sygn. 690, Sprawozdania sytuacyjne Śląskiego Inspektoratu Okręgowego StrażyGranicznej za 1930.79 MISIUK, A.: Służby specjalne II Rzeczypospolitej. Warszawa 1998, s. 135.80 SZULEJSKI, Z.: Organizacja i zakres służby wywiadowczej Straży Granicznej w latach 1928–1939. In: Ochrona granic w końcu XX wieku. cz. 2. Materiały z konferencji zorganizowanejw dniach 7–8 09 1992. Kętrzyn 1993, s. 11.81 BANIEWICZ, M.: Wybrane problemy wywiadu Straży Granicznej w latach 1934–1935.Problemy Ochrony Granic 2000, 12, s. 7–22; MISIUK, A.: c. d., s. 135.82 BANIEWICZ, M.: c. d., s. 11; KULA, H. M.: c. d., s. 70.83 Rozkaz nr 12 komendanta Straży Granicznej gen. Bryg. W. Czumy w sprawach reorganizacjiplacówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej z 14 lipca 1939. In:Polskie formacje II, s. 172–179; MISIUK, A.: c. d., s. 135.94