turkiye_iklim_degisikligi

TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 6. BİLDİRİMİ
17
Türkiye biyolojik çeşitlilik açısından oldukça zengindir ve tüm
dünyadaki tanımlanmış canlı türlerinin yaklaşık %2’si Türkiye’de
yayılış göstermektedir. Türkiye’de tanımlanmış olan
türlerden 8 bin kadarı (4 bin bitki ve 4 bin hayvan türü) endemiktir.
Ayrıca hayvanlardan 50 kadar, bitkilerden ise 1.284
tür tehlike altındadır. Türkiye’de 8 hayvan ve 11 bitki türünün
ise neslinin tükendiği tahmin edilmektedir.
Türkiye’de ormanlar sürdürülebilir orman yönetimi ilkelerine
göre işletilmekte olup, dünya üzerinde orman alanlarının
arttığı az sayıdaki ülkelerdendir. İlk orman envanterinin yapıldığı
1973 yılında 20,2 milyon ha kadar olan orman alanı,
2013 yılı itibarıyla 21,9 milyon ha’a yükselmiştir. Türkiye ormanlarında
7,65 milyon t (28,01 milyon t CO 2 -eşd) olan yıllık
net karbon birikimi, 2013 yılında 13,94 milyon tona (51,10
milyon t CO 2 -eşd) yükselmiştir.
Dünya Turizm Örgütü’nün verilerine göre Türkiye, 2013 yılında
da en çok yabancı turist çeken ülkeler sıralamasında 6.
sıradaki yerini koruyarak dünyanın önemli turizm merkezlerinden
biri haline gelmiştir. Turizm sektörü bir yılda yaptığı
toplam 26 milyar ABD Doları satın alma ile 54 farklı sektör
ile etkileşim halindedir. Türkiye’de turizm faaliyetlerinin sürdürülebilir
hale getirilmesi amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmaktadır.
Turizmin sürdürülebilir olduğunu göstermek için
de Mavi Bayrak ve Yeşil Yıldız gibi bazı eko-etiketler kullanılmaktadır.
Türkiye’nin tüketilebilir yer üstü ve yeraltı su potansiyeli yılda
ortalama 112 milyar m 3 ’tür. Mevcut 112 milyar m 3 kullanılabilir
su kaynağından halen yararlanma oranı %36 civarındadır.
Türkiye’de kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı
1.519 m 3 civarındadır. Mevcut suyun 32 milyar m 3 ’ü sulama
amaçlı, 7 milyar m 3 ’ü içme ve kullanma amaçlı, 5 milyar
m 3 ’ü ise sanayide kullanılmaktadır. Bu durumda Türkiye’nin
su kaynaklarının yaklaşık % 74’ü sulama, %11’i sanayi, %15’i
kentsel tüketim için kullanılmaktadır.
3. SERA GAZI EMİSYON VE
YUTAK ENVANTERİ
Türkiye’nin 2013 yılı toplam sera gazı emisyonu karbondioksit
eşdeğeri cinsinden 459,10 Mton’dur (AKAKDO hariç). Toplam
emisyonların %67,8’i enerji, %15,7’si endüstriyel işlemler ve
ürün kullanımı, %10,8’i tarımsal faaliyetler ve %5,7’si atık sektöründen
kaynaklanmaktadır. Enerji sektörü emisyonlarının
büyük çoğunluğu yakıtların yanmasından kaynaklanmakta
olup toplam sera gazlarının %24,8’i enerji sanayi, %15’i ulaştırma,
%13,6’sı sanayi sektörü ve %12,8’i konut, hizmetler ve
tarım/ormancılık/balıkçılık alt sektörlerinde yakıtların yanmasından
kaynaklanmaktadır.
Türkiye’de GSYH, 2000 ile 2013 yılları arasında %139 oranında
artarken, toplam sera gazı emisyonlarının %47,7 oranında artması,
ekonominin gelişiminin giderek daha az sera gazı emisyonu
yaratacak faaliyetlere dayandırılması bakımından olumlu
bir eğilime işaret etmektedir. 1990-2013 yılları arasında emisyonlar,
negatif büyüme hızının gözlendiği yıllar olan 1994, 1999,
2001, 2008 ve 2013 dışında sürekli olarak artış göstermektedir.
Kişi başı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılında 3,96 ton CO 2 -
eşd. iken 2013 yılında 6,04 ton CO 2 -eşd. değerine çıkmıştır. Ancak
bu değer, OECD ülkelerinin 2012 yılı ortalaması olan 12,47
ton CO 2 -eşd./kişi değerinin altında, 2012 yılı dünya ortalaması
olan 4,88 ton CO 2 -eşd./kişi değerinin ise üstündedir.
2013 yılı sera gazı toplam emisyon değerinin gaz türüne göre
dağılımı şu şekildedir: CO 2 emisyonları 363,40 Mton (%79,15),
CH 4 emisyonları 65,81 Mton CO 2 -eşd. (%14,33), N 2 O emisyonları
23,23 Mton CO 2 -eşd. (%5,06) ve F-gazları emisyonları 6,67
Mton CO 2 -eşd. (%1,45) (AKAKDO hariç).
Enerji
Enerji sektörü, ülkenin ekonomik büyüme ve nüfus artışı eğilimine
bağlı olarak artan elektrik ve sanayi üretimi için yakıtların
yanması sonucu oluşan emisyonlarıyla Türkiye’nin başlıca
sera gazı emisyon kaynağı olan sektördür. 2013 yılı verilerine
göre enerji sektöründen kaynaklanan toplam sera gazı emisyon
miktarı 311,25 Mton CO 2 -eşd. ile toplam emisyonların
%67,8’ini oluşturmaktadır (AKAKDO hariç).
1990 yılına göre, 2013 yılında enerji sektöründen kaynaklanan
sera gazı emisyonlarında %136,6 oranında artış gözlenmektedir.
2001, 2008 ve 2009 yıllarında gözlenen ekonomik kriz dönemlerinde
enerji sektörü sera gazı emisyonlarında bir önceki
yıla göre sırasıyla %7,75, %3,99 ve %4,64 oranlarında azalma
gözlenmiştir.