turkiye_iklim_degisikligi

dur. Bu konuda yapılmış geniş çaplı bir derlemenin sonuçlarına
göre 1936’dan 2011 yılına kadar geçen 75 yıllık sürede
tanı konulan 1441 hastanın 866’sı (%60) son 10 yılda ortaya
çıkmıştır (Gürcan, 2014). Son 10 yıldaki tularemi olgularının
büyük çoğunluğu, sıcaklık artış trendi gözlenen Marmara
Bölgesi’nin güneydoğusu ve İç Anadolu Bölgesi’nin kuzey
kesimlerinde tespit edilmiştir. Türkiye’nin ortalama sıcaklık
eğrisinin 1995 yılından itibaren düzenli bir artış gösterdiği de
göz önüne alındığında tularemi olgularındaki artışın sıcaklık
artışından kaynaklandığını iddia etmek mümkündür.
Sıtma: İklim değişikliği ile ilişkili olduğu bilinen hastalıkların
başında sıtma gelmektedir (ÇOB_b, 2007; Lowe, Ebi ve Forsberg,
2011). Ancak sıtma olgu sayılarını belirleyen tek faktör
iklim değişikliği olmayıp yanı sıra sağlık hizmetleri de belirleyicidir.
Bunun bir sonucu olarak ülkemizde Sıtma olgu sayıları
son 10 yılda belirgin olarak azalmıştır.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi: Kırım-Kongo kanamalı ateşi,
dünyada özellikle Asya, Afrika, Orta Doğu ve Doğu Avrupa’da
görülen bir hastalık olup ülkemizde ilk defa Kelkit vadisinde
2002 yılında görülmeye başlamıştır.
Türkiye’de Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedeniyle 2002-2014
arasında resmi kayıtlara göre 9062 kişi hastalanmış ve 440
kişi hayatını kaybetmiştir (Şekil 6.63). Çorum, Kastamonu,
Tokat, Yozgat, Karabük, Samsun ve Sivas hastalığın en yaygın
olarak görüldüğü iller olup Türkiye’deki vakaların %80’inden
fazlası Orta ve Kuzey Anadolu bölgelerinden bildirilmektedir.
Hastalığın bu ölçüde yaygınlaşmasının nedenleri arasında,
hastalık virüsünü taşıyan kenelerin sayılarının iklim değişikliği
nedeniyle artış göstermesi, ormanlık alanların tarım
alanlarına dönüştürülmesi, yine iklim değişikliği nedeniyle
keneler için kan kaynağı olarak görev yapan kemirgenlerin
sayısının artması gösterilmektedir (Estrada-Peña, Vatansever,
Gargili ve Ergönül, 2010).
6.2.7 Yerleşimler ve Turizm
6.2.7.1 Yerleşimler
Beklenen Etkiler ve Etkilenebilirlik
Kentler iklim değişikliğinden direk olarak ve değişikliğe bağlı
olarak meydana gelen olaylardan dolaylı olarak (sıcaklık artışı,
deniz seviyesinin yükselmesi, yağış rejimlerinin ve rüzgar
hızlarının değişmesi, sıcak hava dalgaları, ısı adası etkisi,
afetler gibi; tsunami, sel, taşkın, erozyon ve toprak kayması,
kuraklık) etkilenir (IPCC 2001f; ICLEI, 2010). Bu etkilenmenin
özellikle kentsel yaşam kalitesi ve sürdürülebilir kalkınmaya
yönelik etkileri bulunmaktadır. IPCC Üçüncü Değerlendirme
Raporu’ndan itibaren iklim değişikliğindeki kentlerin merkezi
rolü ve önemi ile uluslararası öncelikli konular arasına girmiş
bulunmaktadır. Doğrudan ve dolaylı kentsel emisyonların kontrol
altına alınmasının, toplam sera gazı emisyonlarını azaltma
potansiyeli yüksektir (McKinsey ve Company, 2009).
Türkiye’deki kentleşme deneyimi, iklimle ilişkili olarak incelendiğinde,
İklim değişikliğiyle ilgili kentleşme sorunlarının başında,
kent nüfusunun hızlı artışıyla ilişkili bir başka sorun ise,
artan nüfusun kentler arasında dengesiz dağılımı gelmektedir.
Şehir nüfusunun genel nüfus artışını ve kırsal nüfusun bir kısmını
emmesi nedeniyle, önümüzdeki on yıldan itibaren kırsal
nüfusun dünya genelinde azalmaya başlaması beklenmektedir
(KB_a, 2013).
Türkiye’de mevcut mekânsal genişleme biçimleri ve tüketici
alışkanlıkları, artan kentsel nüfus sera gazı salınım kaynağı olmaya
devam etmektedir. Gelişmekte olan ülkelerden biri olan
Türkiye’nin uyum kapasitesinin yüksek olmaması iklim değişikliği
etkilerine karşı zarar görebilirliği açısından daha kırılgan olmasına
neden olmaktadır (İDDK, 2009, Çobanyılmaz, 2011). Bu
kırılganlığı belirleyen demografik, mekansal gelişme biçimleri
ve kentsel alışkanlıklara yönelik genel yapı Kalkınma Bakanlığı’nın
hazırlamış olduğu raporlarda (2013) belirtilmiştir.
Türkiye’de, doğudan batıya ve sahil kesimlere, iç kesimlerden
ve kuzeyden yine sahil kesimlerine ve metropollere alınan göç
sonucunda nüfus belirli merkezlerde özellikle batı bölgelerde
toplanmaktadır. Bu nedenle, ülkenin batısı ve sahil kesimlerinde
nüfus yoğunluğu artarken doğu ve iç kesimlerde azalmaktadır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ülke genelinde %24’ler düzeyinde
olan şehirleşme oranı, 1985 yılında %53, 2010 yılında ise %76
düzeyine ulaşmış olup, önümüzdeki dönemde de ülkenin batısında
şehirleşme oranının hızla artmaya devam etmesi beklenmektedir.
Bu nedenle, büyük kentlerin sayısı ve toplam nüfustaki
payı hızla artmaktadır (KB_a, 2013). Tablo 6.9’da görüldüğü
üzere Türkiye genelinde 2010 yılında özellikle yüksek nüfusa
sahip metropollerin boyutlarında önemli değişiklikler olmuştur.
Türkiye genelinde 2010 yılında özellikle yüksek nüfusa sahip
metropollerin boyutsal dağılımında artış görülmektedir.
Kentsel yoğunluk açısından incelendiğinde, özellikle bölgeler
arası gelişmişlik farkına paralel olarak nüfusun önemli bir bö-