Termik Yıl Kömür Doğalgaz Diğer Hidrolik Rüzgar Jeotermal Güneş Toplam Artış (%) 2003 8.239 10.053 4.683 12.579 18,9 15 - 35.587 11,7 2004 8.296 11.349 4.500 12.645 18,9 15 - 36.824 3,5 2005 9.117 12.275 4.487 12.906 20,1 15 - 38.820 5,4 2006 10.197 12.641 4.520 13.063 59 23 - 40.502 4,3 2007 10.097 12.853 4.322 13.395 146,3 23 - 40.836 0,8 2008 10.095 13.428 4.072 13.829 363,65 29,8 - 41.817 2,4 2009 10.501 14.555 4.284 14.553 791,6 77,2 - 44.761 7 2010 11.891 16.112 4.276 15.831 1.320 94,2 - 49.524 10,6 2011 12.491 16.003 5.438 17.137 1.729 114,2 - 52.911 6,8 2012 12.530 17.162 5.337 19.620 2.261 162,2 - 57.072 7,9 2013 12.428 20.254 5.965 22.289 2.760 311 - 64.007 12,2 Oran (%) 19,2 31,6 9,3 34,3 4,3 0,5 0,0 100 - Kaynak: ETKB_a, 2014 Tablo 2.8 Elektrik kurulu gücünün kaynaklar ve yıllar bazında değişimi Elektrik Talep Projeksiyonları Türkiye’nin elektrik talebindeki artışın önümüzdeki yıllarda da sürmesi beklenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı elektrik enerjisi talebinin 2013-2023 arasında neredeyse iki katına çıkacağını öngörmektedir. Söz konusu artışın en önemli boyutlarından birisi, elektrik enerjisi üretiminin kaynaklara göre dağılımında meydana gelen değişimdir. Türkiye’nin 2013 yılındaki elektrik üretiminin neredeyse yarısı ithal doğalgaza (%44’ü) dayanmaktadır. Açıklanan resmi hedef ve planları temel alan senaryoya göre, önümüzdeki 15 yıl içerisinde yıllık elektrik enerjisi talebinin yılda %5,25 oranında artacağı öngörülmektedir. Elektrik üretiminde kömür, nükleer, hidroelektrik ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının katkısının artacağı, doğalgazın ise payının ise 2030 yılında %18 seviyesine düşeceği tahmin edilmektedir. Resmi planlar (mevcut strateji belgeleri, kalkınma planı vb.) çerçevesinde; elektrik talebinin (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca belirlenen son elektrik talep serilerine göre); 2023 yılında Yüksek Talep Senaryosunda 463 Twh, Düşük Talep Senaryosunda ise 381 Twh, 2030’da ise aynı senaryolara göre 660 ve 506 Twh düzeyine ulaşacağı gösterilmektedir (TEİAŞ_b, 2014, ETKB_b, 2014). Nükleer Enerji Türkiye’de Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun 21 Aralık 2007 tarihli ve 26707 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 2007’yi izleyen yıllarda düzenlenen yönetmeliklerle yasal altyapı hazırlıkları yapılmış, 4.800 MW gücünde Akkuyu Nükleer Güç Santralinin yapımı için Rusya Federasyonu ile, Sinop’ta kurulacak olan 4.480 MW gücünde ikinci bir nükleer santralin kurulması için Japonya ile anlaşma imzalanmıştır. Üçüncü nükleer santralin yapılması için de değerlendirmeler devam etmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı planlamalarına göre 2020 yılında Akkuyu nükleer santralinin ve 2022 yılında da Sinop nükleer santralinin ilk ünitelerinin devreye alınması hedeflenmektedir. Enerji Verimliliği Türkiye, birincil enerji yoğunluğu açısından, gelişmiş ülkelerle kıyaslamasında; “enerji yoğun” ekonomilerden birisi olarak değerlendirilebilir. 2012 yılı OECD ortalaması olan 0,13 TEP/1000 dolar(2005)“Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla” ile karşılaştırıldığında, Türkiye’de 0,19 değeriyle, 1000 dolar GSYH üretmek için daha fazla enerji harcanmaktadır (2005 yılı ABD doları sabit değeri ile). Türkiye Avrupa ülkeleri arasında 1990-2012 yılları arasında eneji yoğunluğunu yıllık ortalama olarak en az düşüren ülkelerden birisidir (Şekil 2.10) (EEA, 2014).
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 6. BİLDİRİMİ 43 Kaynak: EEA, 2014 Diğer taraftan, nihai kullanım enerji verimliliğinin daha net olarak karşılaştırılabilmesi için, mukayesenin GSYH Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) bazı ile ve nihai enerji tüketim rakamları arasında yapılması gerekmektedir. Türkiye’nin enerji yoğunluğu değerlendirmelerinde satın alma paritesi ile yapılan kıyaslamalarda Türkiye pozisyonu iyi ülkeler arasındadır (Türkiye:0,12 TEP/1000 dolar(2005), OECD ortalaması: 0,13 TEP/1000 dolar(2005); IEA, 2014). YEGM çalışmalarına göre ülkemizin 2000-2013 döneminde yıllık bazda birincil enerji Şekil 2.10 Enerji yoğunluğu değişim kıyaslaması yoğunluğu indeksi %1,5, nihai enerji yoğunluğu indeksi ise yine aynı oran olmak üzere %1,4 oranında azalmıştır. Bir önceki yıla göre 2013 yılında birincil enerji yoğunluğu indeksinde %2,3 oranında azalma, nihai enerji yoğunluğu indeksinde ise %3,4 oranında azalma görülmektedir. 2000 yılına göre bir karşılaştırma yapıldığında birincil enerji yoğunluğu indeksinde %18,2, nihai enerji yoğunluğu indeksinde ise %18,8 oranında iyileşme söz konusudur (YEGM_a, 2014). Söz konusu yoğunluklar hesaplanırken 2000 bazlı yeni GSYH serisi kullanılmıştır. 100 100 102,8 101,4 98,7 101,3 97,7 98,9 98,6 95,3 94,1 94,3 90,3 93,3 95,4 95,3 94,9 93 106,2 100,3 98,5 93,3 88,6 85,5 84,1 83 81,2 81,8 Şekil 2.11 Birincil ve nihai enerji yoğunluğu indeksi gelişimi
- Page 1 and 2: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 3 and 4: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 5 and 6: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 7 and 8: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 9 and 10: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 11 and 12: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 13 and 14: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 15 and 16: TÜRKİYE İKLİM TÜRKİYE DEĞİ
- Page 17 and 18: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 19 and 20: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 21 and 22: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 23 and 24: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 25 and 26: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 27: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 30 and 31: 2. ULUSAL ŞARTLAR 2.1. Devlet Yap
- Page 32 and 33: 2.3. Coğrafya Coğrafi Konum ve S
- Page 34 and 35: İthalat - İhracat Ülkemizin 2011
- Page 36 and 37: Kaynaklar Birim 1990 2000 2013 Köm
- Page 38 and 39: Özet olarak; TEDAŞ tarafından; l
- Page 40 and 41: 2014 yılında Çine Barajı ve HES
- Page 44 and 45: 2.7. Konut ve Kentleşme Yapı ruhs
- Page 46 and 47: 2.9. Ulaştırma 2013 yılı enerji
- Page 48 and 49: 1,51 1,35 1,38 1,34 1,31 1,21 1,15
- Page 50 and 51: 2.11. Tarım Katma Değer Türkiye
- Page 52 and 53: Organik Tarım Uygulamaları Türki
- Page 54 and 55: Koru Ormanı Baltalık Orman Genel
- Page 56 and 57: 6.581 6.513 6.897 7.010 6.712 8.460
- Page 58 and 59: Türkiye ulusal sera gazları envan
- Page 60 and 61: Turizm sektörü bir yılda yaptı
- Page 62 and 63: Yıllar 2003 %25 2004 %32 2005 %27
- Page 64 and 65: zümüne yardımcı olacak sürdür
- Page 67 and 68: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 69 and 70: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 71 and 72: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 73 and 74: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 75 and 76: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 77 and 78: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 79 and 80: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 81 and 82: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 83 and 84: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 85 and 86: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 87 and 88: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 89 and 90: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 91 and 92: TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 93 and 94:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 95:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 98 and 99:
4. POLİTİKA VE ÖNLEMLER 4.1. Pol
- Page 100 and 101:
İDHYKK Danışmanlar Sekreterya (
- Page 102 and 103:
4.2.1 Türkiye’de Karbon Piyasas
- Page 104 and 105:
Türkiye’nin genel enerji politik
- Page 106 and 107:
Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz
- Page 108 and 109:
Ülkemizin rüzgar enerjisi potansi
- Page 110 and 111:
aydınlatma, yeni nesil malzeme ve
- Page 112 and 113:
KOBİ’lerde Enerji Verimli Elektr
- Page 114 and 115:
Türk sanayine sürdürülebilir ka
- Page 116 and 117:
enerji tüketiminde, %18 civarında
- Page 118 and 119:
yapılarında uygulanmasına yönel
- Page 120 and 121:
Demiryolu: • Son yıllarda demiry
- Page 122 and 123:
4.6.1 Genel Politika ve Önlemler O
- Page 124 and 125:
dır. Kanunun yaptırımları hayva
- Page 126 and 127:
Çiftçi Kayıt Sistemi Çiftçi Ka
- Page 128 and 129:
gücü yüksek yem bitkilerinin yet
- Page 130 and 131:
yürürlüğe girmiştir. Bu kanun
- Page 132 and 133:
• 2023 yılına kadar düzensiz d
- Page 134 and 135:
4.8.3 Sera Gazı Türüne Göre De
- Page 136 and 137:
Kurucu üyesi olduğumuz ICAO’nun
- Page 138 and 139:
Politika/ Önlem Amaç Etkilenen Se
- Page 140 and 141:
Tablo 4.8 Ulaştırma Sektöründe
- Page 142 and 143:
Tablo 4.10 Ormancılık Sektöründ
- Page 145 and 146:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 147 and 148:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 149 and 150:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 151:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 154 and 155:
6. ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK ve U
- Page 156 and 157:
MGM tarafından hazırlanan raporda
- Page 158 and 159:
Orman ve Su İşleri Bakanlığı S
- Page 160 and 161:
GCM Çöz. (km) Kaynak Enstitü RCP
- Page 162 and 163:
HadGEM2-ES RCP4.5 YAĞIŞ PROJEKSİ
- Page 164 and 165:
HadGEM2-ES RCP8.5 YAĞIŞ PROJEKSİ
- Page 166 and 167:
Kaynak: MGM_c, 2014 Şekil 6.13 Uç
- Page 168 and 169:
Şekil 6.20 RCP8.5 senaryo sonuçla
- Page 170 and 171:
RCP4.5 TX35 Tropik Günler İndisi
- Page 172 and 173:
RCP8.5 CDD Ardışık Kurak Gün Sa
- Page 174 and 175:
Şekil 6.33 Tx35 İklim indeksine g
- Page 176 and 177:
Dicle havzasında beklenmektedir. T
- Page 178 and 179:
Havza Koruma Eylem Planları Su Çe
- Page 180 and 181:
onay aşamasındadır. Mamasın Bar
- Page 182 and 183:
Değişimi Sağlayan Hazırlık Pro
- Page 184 and 185:
miktarı üzerinde aşırı su çek
- Page 186 and 187:
6.2.2.2 Uyum Tedbirleri Tarım sekt
- Page 188 and 189:
larında alınması gereken önleml
- Page 190 and 191:
Faaliyet 2012 2013 Toplam* Ağaçla
- Page 192 and 193:
Uluslararası Afet Epidemiyoloji Ar
- Page 194 and 195:
Dolu Türkiye’de dolu en sık gö
- Page 196 and 197:
Orman Yangınları Türkiye’de 21
- Page 198 and 199:
İklim değişiminin iç su ekosist
- Page 200 and 201:
yağış ile ilişkilendirmek için
- Page 202 and 203:
Kıyı ekosistemleri, deniz ve kara
- Page 204 and 205:
Şekil 6.61’de, Türkiye-Akdeniz
- Page 206 and 207:
hedef belirlenmiş olup, her biri d
- Page 208 and 209:
Şekil 6.62 Türkiye’nin kıyısa
- Page 210 and 211:
dur. Bu konuda yapılmış geniş
- Page 212 and 213:
• Ulaştırma sektöründe, kenti
- Page 214 and 215:
Sera Gazı Emisyon Kontrolünün Uy
- Page 216 and 217:
olan Kalkınma Ajansları sürdür
- Page 218 and 219:
Viner ve Agnew’e (1999) göre, 21
- Page 220 and 221:
genin kongre merkezi, alışveriş
- Page 223 and 224:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 225:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 228 and 229:
8. ARAŞTIRMA VE SİSTEMATİK GÖZL
- Page 230 and 231:
“MDG-F 1680 Türkiye’nin iklim
- Page 232 and 233:
İklimle İlgili Çalışmalar ve M
- Page 234 and 235:
Proje adı Sahibi Kiminle Yapıldı
- Page 236 and 237:
8.2.1.2 Deniz Gözlemleri Deniz gö
- Page 238 and 239:
Ülkemizde, Ulusal Deniz Seviyesi
- Page 240 and 241:
Hava Kalitesi İndeksi (AQI) Değer
- Page 243 and 244:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 245 and 246:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 247 and 248:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 249 and 250:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 251 and 252:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 253 and 254:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 255 and 256:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 257 and 258:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 259 and 260:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 261 and 262:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 263 and 264:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 265 and 266:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 267 and 268:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 269 and 270:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 271:
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞ
- Page 274 and 275:
Üniversite 1990 2000 2010 2011 201
- Page 276 and 277:
SERA GAZI KAYNAĞI VE YUTAK KATEGOR
- Page 278:
T.C. Mustafa Kemal Mah. Eskişehir