turkiye_iklim_degisikligi

Uluslararası Afet Epidemiyoloji Araştırma Merkezi verilerine
göre Türkiye’de 1900-2014 yılları arasında oluşan 77 adet
ölümlü deprem sonucu 89.236 can kaybı yaşanmıştır. Sel
ve taşkınlarda ölen insan sayısı 1.342, etkilenen insan sayısı
1.778.520, toplam zarar ise 2,2 milyar dolardır (CRED, 2014).
Heyelan ve çığlar, 700 fırtınalar 100, yangınlar ise 15 can
kaybına neden olmuştur. Ekstrem sıcaklıklardaki ölümler
ise 100 olarak rapor edilmiştir.
Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi başlıklı raporda,
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Türkiye Afet
Bilgi Bankası kayıtlarına göre 2013 yılında Muğla, Edirne,
Kırklareli, Manisa, Bitlis, Hatay, Sinop ve Trabzon’da sel vakaları;
2014 yılında Konya, Tunceli ve Bilecik’te ise kuraklık
vakaları rapor edilmiş olup, Türkiye genelini temsil etmeyen
bu veriler son iki yılda kayda değer bir değişikliğin olmadığını
göstermektedir.
fırtına frekansı geç son bahardan erken ilkbahara kadarki dönemde
Ege ve Akdeniz kıyılarına kaymaktadır (Tilev-Tanrıöver,
Kahraman, Kadioğlu ve Schultz, 2015).
Yıldırım
Ülkemizde en sık bahar ve yaz aylarında gerçekleşen şimşek
hadiselerine ilişkin yıllık veriler Şekil 6.44(a)’da görülmektedir.
Ayrıca günlük dağılıma göre şimşeğin en yoğun gerçekleştiği
zaman dilimi öğleden sonradır (Şekil 6.44b). Yine Vaisala tarafından
sağlanan gözlemsel veriler şimşek ve yıldırım sıklığının
kıyı kesimlerde iç kesimlere nazaran genellikle fazla olduğunu,
en düşük şimşek yoğunluğunun ise Konya ovası ve civarında
gerçekleştiğini göstermektedir (Şekil 6.45).
Konvektif Fırtınalar ve Etkileri
Konvektif fırtınalar, şimşek, şiddetli yağış ve zaman zaman
dolu ve hortuma neden olan bir bulut ya da bulut kümesi
olup Türkiye’de 277 MGM istasyonuna ait 1960-2013 yılı aylık
ortalama gök gürültülü gün sayısı gözlemlerine dayanarak
oluşturulmuş gök gürültülü fırtına frekans dağılımı Şekil
6.43’te görülmektedir. Gök gürültülü fırtınalar mayıs ve
haziran aylarında ülke genelinde özellikle iç ve kuzeydoğu
kesimlerde sık görülmektedir. Maksimum gök gürültülü
Kaynak: Tilev-Tanrıöver, Kahraman, Kadioğlu ve Schultz, 2015
Şekil 6.44 Türkiye’de 1 Ekim 2011-30 Eylül 2013 tarihleri arasında
gözlemlenen şimşeklerin (a) yıllık ve (b) günlük salınımı
Veri: MGM
Kaynak: Tilev-Tanrıöver, Kahraman, Kadioğlu ve Schultz, 2015
Şekil 6.43 1960-2013 yılları arasında her bir aya ait Türkiye’de gözlenen
ortalama gök gürültülü fırtınalı günlerin sayısı
1930-2014 yılları arasında Türkiye’de ölüm ya da yaralanma
ile sonuçlanan yıldırım olaylarının yıllara göre dağılımı Şekil
6.46’da görülmektedir. 1930’dan 2014 Haziran sonuna kadarki
zaman dilimini içeren çalışmaya göre bu süreçte, Türkiye’de
ölüm ya da yaralanma ile sonuçlanan 742 yıldırım olayı gerçekleşmiştir.
Bu olaylar 895 ölüm, 149 ağır yaralanma ve 535
yaralanmaya neden olmuştur. Hadiselerin büyük bir kısmı
(%89) nisandan ağustosa kadarki süreçte gerçekleşmiş olup
pik aylar mayıs ve hazirandır (Şekil 6.44 (a) ve (b)). Olayların tamamına
yakını (%86) kırsal kesimlerde yalnızca %14’lük kısmı
şehir ya da ilçe merkezlerinde gerçekleşmiştir (Şekil 6.47). Hadiselerin
gerçekleştikleri yerler Şekil 6.48’de harita üzerinde
gösterilmektedir.