turkiye_iklim_degisikligi

7. FİNANSMAN KAYNAKLARI VE
TEKNOLOJİ TRANSFERİ
1. ve 5. Ulusal Bildirim’lerde de bahsedildiği üzere, BMİ-
DÇS’nin Ek-II listesinde yer almayan Türkiye’nin, Sözleşme’nin
4.3, 4.4 ve 4.5 no’lu maddeleri ile Kyoto Protokolü’nün
11. Maddesi kapsamında gelişmekte olan ülkelere destek
sağlama yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Türkiye, Sözleşme kapsamında Ek-I listesinde yer almasına
rağmen, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu sınıflandırmalarına
göre gelişmekte olan bir ülkedir. Aslında, Türkiye
OECD üyesi bir ülke iken, OECD’nin Kalkınma Yardımları
Komitesi tarafından Resmi Kalkınma Yardımları’ndan (ODA)
faydalanabilecek ülkeler arasında olduğu tanınmaktadır.
Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye, iklim değişikliği ile
mücadele amacıyla ikili ve çok taraflı kalkınma bankaları ve
uluslararası fonlar tarafından sağlanan kaynaklara erişim
sağlayabilmektedir. Türkiye, Dünya Bankası tarafından yönetilen
İklim Finansman Fonları’ndan faydalanan ilk ülkedir ve
yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yönündeki yatırımları
için ikili ve çok taraflı finans destekleri almıştır. Türkiye, BMİ-
DÇS’nin temel mekanizması olan Küresel Çevre Fonu’ndan
(GEF) finans desteği sağlayabilen bir ülke olarak GEF hibelerinin
en önemli kullanıcılarından biri olmuştur. Buna ek
olarak, Türkiye, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliği ile
mücadeleye yönelik yatırımlarına destek olunması amacıyla
gelişmiş ülkelerce Kopenhag Mutabakatı ile taahhüt edilen
30 milyar ABD Doları kısa dönemli finansmandan da yararlanmaktadır.
Bu gerçek, Cancun Anlaşmaları ile resmen
kabul edildiği üzere (Karar 2/CP17), Türkiye’nin Sözleşme
kapsamında Ek-I listesinde yer alan diğer ülkelerden farklı
olarak sahip olduğu özel şartlarının önemini vurgulamaktadır.
erişebilmesi konusu üzerinde durmasını istemiştir. 1/CP.18 sayılı
karar, Taraflar Konferansı tarafından özel şartları tanınmış
bir Ek-I üyesi olarak Sözleşmeyi daha etkin uygulayabilmesi
için Türkiye’ye yapılan finansal, teknolojik ve kapasite geliştirme
desteklerinin önemini yeniden tasdik etmiş ve durumu
uygun olan Ek-II ülkelerinin, çok uluslu temsilcilikler aracılığıyla
özel konumlu Ek-I üyesi ülkelere mali, teknolojik, teknik
ve kapasite-geliştirici destekler sunmasını teşvik etmiştir. 21/
CP.20 sayılı karar ile Taraflar Konferansı tarafından özel şartları
tanınan Ek-I üyesi ülkelerin, azaltım, uyum, teknoloji, kapasite
geliştirme ve finans gibi alanlarda ilerlemeler sağlamak üzere
Sözleşme altında kurulan organlar ve diğer ilgili kuruluşlarca
sağlanan desteklerden en az 2020 yılına kadar yararlanması
teşvik edilmiştir.
Dolayısıyla, Türkiye son on yılda yıllık ortalama %5 oranında
artışla gerçekleşen GSYH büyümesi ile dünya genelinde ön
sıralarda bulunan, gelişmekte olan bir ülkedir. Ulusal olarak
belirlenmiş azaltım katkısını gerçekleştirebilmesi, yenilenebilir
enerji kullanım oranının arttırılması gibi iddialı hedeflerine ulaşabilmesi
ve yüksek azaltım potansiyelini hayata geçirebilmesi
için, Türkiye’nin halihazırda erişebildiği kaynaklara ilaveten diğer
finansal kaynaklara da erişiminin sağlanması gerekmektedir.
Türkiye’nin ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar ilkesi
çerçevesinde küresel iklim değişikliği ile mücadele yolundaki
çabalarının devam ettirilebilmesi için, finans kaynaklarına ve
Yeşil İklim Fonu başta olmak üzere BMİDÇS altında tanımlanan
mekanizmalara erişiminin sağlanması büyük önem arz
etmektedir.
Taraflar Konferansı’nın 26/CP.7 sayılı kararı ile Sözleşme’nin
Ek-II listesinden Türkiye’nin çıkarılmasına ve Sözleşme’nin
Ek-I listesinde yer alan ülkelerden farklı olarak Türkiye’nin
özel şartlarının taraflarca tanınmasına karar verilmiştir. 1/
CP.16 sayılı karar ile Türkiye’nin özel şartları tanınmış ve
Türkiye’nin Ek-I listesinde yer alan diğer ülkelerden farklı bir
konumda olduğu değerlendirilmiştir. Karar ayrıca Sözleşme
altında kurulan Uzun Vadeli İşbirliği Eylemi Geçici Çalışma
Grubu’nun (AWG-LCA) Türkiye’nin Sözleşme hükümlerini
daha etkin uygulayabilme yeteneğini geliştirebilmesi için finans,
teknoloji ve kapasite geliştirme imkanlarına daha iyi