Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4. POLİTİKA VE ÖNLEMLER<br />
4.1. Politika Çerçevesi ve Politika<br />
Oluşturma Süreci<br />
4.1.1 Sürdürülebilir Kalkınma<br />
Beş Yıllık Kalkınma Planları<br />
Türkiye’de kalkınmanın daha hızlı ve planlı yapılması, kaynakların<br />
daha verimli kullanılması, ülkenin ekonomik, sosyal<br />
ve kültürel planlama hizmetlerinin düzenli ve süratli olarak<br />
görülebilmesi amacıyla 30 Eylül 1960 tarihinde Devlet Planlama<br />
Teşkilatı kurulmuştur. İlk hazırlanan Kalkınma Planı<br />
ve 1963-1967 yıllarını kapsayan Birinci Beş Yıllık Kalkınma<br />
Planı milli tasarrufu artırma, yatırımları toplum yararı göz<br />
önünde bulundurularak yönlendirme, ekonomik, sosyal ve<br />
kültürel kalkınmayı demokratik yollarla gerçekleştirme konuları<br />
esas alınarak oluşturulmuştur. İlk kalkınma planının<br />
yayınlanmasını müteakip düzenli olarak beşer yıllık dönemler<br />
için kalkınma planları hazırlanmıştır. Günümüze kadar<br />
on kalkınma planı hazırlanmıştır.<br />
Devlet Planlama Teskilatı’nın kuruluş amaçlarına bakıldığında<br />
doğrudan çevre ve <strong>iklim</strong> değişikliği konuları hedef<br />
alınmasa bile “kaynakların daha verimli kullanılması” ibaresi<br />
dolaylı yoldan da olsa çevre kirliliğinin önlenmesi ve<br />
buna bağlı olarak <strong>iklim</strong> değişikliği ile mücadele konusuna<br />
işaret etmektedir. Ancak, “sürdürülebilir kalkınma ilkesi”<br />
temelinde çevre kirliliği ile mücadele konusunda doğrudan<br />
hedeflerin yer aldığı ilk kalkınma planı 1990-1994 yılları<br />
arası için hazırlanan Altıncı Kalkınma Planı’dır. Nitekim bu<br />
ilke daha sonra <strong>iklim</strong> değişikliği ile ilgili hazırlanacak politikaların<br />
da temelini oluşturacaktır. Altıncı Kalkınma Planı<br />
yanında Yerel Gündem 21 ve Ulusal Çevre Eylem Planı’nda<br />
da yer alan sürdürülebilir kalkınma kavramı özelikle Avrupa<br />
Birliği’ne uyum süreci ile önem kazanmıştır. Bu doğrultuda,<br />
2002 yılında mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından<br />
hazırlanan “Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Raporu” ile sürdürülebilir<br />
kalkınma kavramının amaç, ilke ve politikalarını<br />
ortaya konmuştur. 2005 yılında kavramın uygulanma ve yaygınlaştırılmasının<br />
izlenmesi amacıyla “Ulusal Sürdürülebilir<br />
Kalkınma Komisyonu” kurulmuştur.<br />
emisyonlarının azaltılması amacıyla enerji verimliliğinin artırılması<br />
yönünde düzenlemeler yapılacağı ifade edilmektedir.<br />
2012 yılında 2007-2013 yılları arasını kapsayan Dokuzuncu Kalkınma<br />
Planı yürürlükte idi. Dokuzuncu Kalkınma Planı, Uzun<br />
Vadeli Strateji (2001-2023) belgesinin prensipleri temel alınarak<br />
“İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel<br />
ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen,<br />
Avrupa Birliğine tam üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir<br />
Türkiye” vizyonu ile hazırlanmıştır (DPT, 2006).<br />
Ülkemizin kalkınması ve buna bağlı olarak sanayisinin gelişiminde<br />
yönlendirici olan kalkınma planlarının dokuzuncusu<br />
sanayinin rekabet gücü, çevre ve <strong>iklim</strong> değişikliği konularında<br />
hedefler de içermektedir. Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde<br />
ekonomik büyümenin ve sosyal kalkınmanın istikrarlı<br />
bir yapıda sürdürülmesi için ortaya konulan gelişme eksenlerinden<br />
ilki “Rekabet gücünün artırılması” (DPT, 2006) olarak<br />
belirtilmiştir. Ayrıca planda,<br />
• Ülkemiz şartları çerçevesinde ilgili tarafların katılımıyla sera<br />
gazı azaltımı politika ve tedbirlerini ortaya koyacak bir ulusal<br />
eylem planı hazırlanması, BMİDÇS’ye ilişkin yükümlülüklerin<br />
yerine getirilmesi,<br />
• Sanayide çevre dostu teknolojilerin uygulanmasıyla hammadde<br />
kullanımındaki etkinliğin artırılarak üretimin daha verimli<br />
hale getirilmesi ve atıkların azaltılması,<br />
• Sürdürülebilir büyümenin sanayi ve çevre politikaları uyumunun<br />
gözetilerek sağlanması, insan sağlığı ve çevrenin korunması<br />
kuralları gözetilerek üretim yapılmasının gözetileceği<br />
ifade edilmektedir (DPT, 2006).<br />
Hazırlanan tüm beş yıllık planlarda doğrudan olmasa da<br />
“kaynakların etkin kullanımı” gibi hedeflerle çevre kirliliği ve<br />
bağlı olarak <strong>iklim</strong> değişikliği ile mücadele konusunda kavramlar<br />
bulunmasına rağmen, <strong>iklim</strong> değişikliği konusu ilk<br />
kez açıkça Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda yer almıştır.<br />
Planda, BMİDÇS ‘ne taraf olma çalışmaları ile sera gazı
Change language