Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 6. BİLDİRİMİ<br />
203<br />
ortalamalarında da %8’lik bir artış tahmini yapılmıştır. Ayrıca,<br />
fitoplankton verimliliğinin en fazla olduğu dönemlerde de zamansal<br />
kayma olduğu belirlenmiştir (Aydoğdu, 2012).<br />
Yabancı Tür Sayısındaki Artış<br />
Sucul her bir canlı tuzluluk ve sıcaklık toleranslarına/seçiciliklerine<br />
göre dağılım gösterirler. Denizlerdeki sıcaklık, tuzluluk<br />
ve büyük kara parçaları gibi doğal bariyerler türlerin yayılmasını<br />
önlemekte, belirli alanlar içinde kalmasına neden<br />
olmaktadır. Bu durum dünya denizlerindeki doğal biyo-coğrafik<br />
bölgeleri oluşturmaktadır. Okyanus akıntıları, <strong>iklim</strong>sel<br />
şartlar ve diğer pek çok çevresel şartların zamanla farklılaşması<br />
doğal yayılım olaylarının değişimine neden olur. Bu da<br />
türlerin gelişimine, biyo-coğrafyaların ve biyolojik çeşitliliğin<br />
değişimine ve sonuç olarak da global ekosistem değişikliğine<br />
neden olur. Isınmanın direk etkisi, sıcaklığı tolere edebilen<br />
türlerin bolluğunda artış ve soğuk stenotermal türlerde ise<br />
azalma şeklinde gözlenmektedir. Bu değişiklik 1980’li yılların<br />
başlarından beri türlerin dağılım oranlarındaki farklılıklarla<br />
tespit edilmektedir.<br />
Son yıllarda Cebelitarık Boğazından Akdeniz’e tropikal akış<br />
ve <strong>iklim</strong> değişikliği nedeni ile su sıcaklığındaki artış Akdeniz<br />
suyunun tropikalleşmesine neden olmuştur. Bu değişimde<br />
Suveyş kanalından giren yabancı türlerin sayısındaki artış da<br />
önemli rol oynamaktadır. Akdeniz son yıllarda Suveyş Kanalından<br />
yabancı giren tür sayısındaki artışla dünyada en fazla<br />
biyolojik çeşitlilik değişimi yaşayan deniz konumuna gelmiş ve<br />
<strong>iklim</strong> değişikliğinin biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkilerinin en iyi<br />
gözlemlenebileceği bir bölge olmuştur. 20. yüzyılın ortalarına<br />
kadar Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren, yerleşen ve dağılan<br />
tür sayısı Kızıldeniz ve Akdeniz arasındaki sıcaklık ve tuzluluk<br />
farklılıkları/bariyerleri nedeni ile oldukça azken (Zenetos ve diğ.,<br />
2008), sonrasında bu sayıda oldukça dikkat çekici ve önemli bir<br />
artış olmuştur. Bu artış Akdeniz suyunun ısınması ile doğrudan<br />
ilişkilidir. Bugün, Akdeniz’de Süveyş Kanalından girmiş ve yerleşmiş<br />
tür sayısı 600’ün üzerindedir. Yabancı türlerden bazıları<br />
yeni taşındıkları ortamlarda yerli türlerle rekabete girerek biyolojik<br />
çeşitlilik üzerinde dönüşü olmayan değişimlere, balıkçılığın<br />
çökmesine, kültür balıkçılığı ile ilgili stokların bozulmasına,<br />
üretim maliyetlerinin artmasına, insan sağlığının etkilemesine<br />
neden olurlar.<br />
Çınar ve ark. (2011) tarafından, 1865 ve 2011 yılları arasında<br />
Türkiye kıyıları yabancı tür kayıtlarının verildiği bilimsel makaleler,<br />
raporlar incelenerek detaylı bir çalışma gerçekleştirilmiş<br />
yabancı türler vektörleri ve orijin denizleri ile birlikte değerlendirilerek<br />
kıyılarımız için bir yabancı tür envanteri hazırlanmıştır.<br />
Türkiye kıyıları için 400 yabancı tür kaydı verilmiş olup bu türlerin<br />
330’u Akdeniz, 165’i Ege Denizi, 69’u Marmara Denizi, 20‘si<br />
Karadeniz kıyılarında bulunmaktadır. Akdeniz’de kaydı verilmiş<br />
olan toplam 330 türün % 74’ü Suveyş Kanalı yolu ile taşınan<br />
Lessepsian türlerdir (Çınar ve diğ., 2011).<br />
140<br />
81<br />
59<br />
1<br />
3<br />
9<br />
16<br />
13<br />
8<br />
Şekil 6.61 Türkiye-Akdeniz kıyılarında 10 yıllık periyotlarda yabancı tür taşınım sayısı
Change language