july-2010

Over een knap staaltje van
creatieve casting gesproken: In een
nieuwe uitvoering van Danton’s
Death door het National Theatre
speelt de buitengewoon knappe Toby
Stephens de Franse revolutionair
Georges Danton, die niet alleen
bekend stond om zijn charisma,
maar ook om zijn lelijke tronie.
Nu gaat het bij acteren erom dat
je iets pretendeert te zijn wat je niet
bent. Maar het zal niet meevallen om
Stephens in deze rol te zien. Immers,
Dantons laatste woorden tegen
de beul waren: “Vergeet niet mijn
hoofd aan de mensen te laten zien,
dat is de moeite waard.” Waarmee
hij op macabere wijze aangaf zich
goed bewust te zijn van zijn eigen
lichamelijke gebreken.
Stephens geeft toe dat hij uiterlijk
niet veel weg heeft van Danton,
maar dat maakt hem niet uit. En
waarom zou hij ook? Eerder speelde
hij in de Bondfi lm Die Another Day
de slechterik Gustave Graves.
Hij houdt van het witte doek,
maar weet waar zijn voorliefde
ligt: “Ik wil op het podium staan
en menselijk gedrag repliceren.
Het theater is een leerproces. Je
probeert het publiek om de tuin te
leiden door ze te laten geloven dat
ze een echte situatie zien, of een
echt persoon. Bij fi lms draait het
meer om persoonlijkheden, dat is op
een andere manier moeilijk. Je zou
Jack Nicholson nooit vragen iemand
anders te zijn dan Jack Nicholson.”
Zonder een hint van jaloezie haalt
Stephens Gérard Depardieu aan, die
in 1983 de rol van Danton speelde in
Andrzej Wajda’s gelijknamige fi lm.
“Depardieu was perfect. Hij was
op een bijzondere manier mooi en
tegelijk ook sexy”, zegt Stephens.
Het feit dat Depardieu nog een
paar andere overeenkomsten heeft
met Danton, zit hem niet dwars.
72 METROPOLITAN
Toby Stephens
Nina Caplan ontmoet de bedachtzame nazaat van een Engelse theaterfamilie,
die geheel tegen zijn karakter in de architect van de Franse Revolutie speelt
De tekortkomingen van Stephens
(41) betreffen in elk geval niet langer
vrouwen en drank. Hij is een gewezen
alcoholist en inmiddels al negen jaar
gelukkig getrouwd.
Zijn vader Robert Stephens was
een beroemd toneelacteur voordat
hij naar andere vrouwen begon te
kijken en aan de drank raakte. Het
betekende het einde van zijn carrière
en huwelijk met Dame Maggie
Smith. Stephens’ ouders waren vanaf
het begin betrokken bij het National
Theatre, maar hij ervaart dit niet als
een extra last op zijn schouders
Hij legt uit dat de gezamenlijke
activiteiten bij het National zijn
ouders weinig goeds deed. Hoewel,
gezien de alcoholconsumptie van
Stephens senior, was het wellicht een
verademing voor zijn moeder om af
en toe met een nuchtere echtgenoot
op het podium te staan die speelde
dat hij iemand anders was. De dood
van zijn vader in 1995 bracht Toby
ertoe zelf naar de wodkafl es te
grijpen – hij had in die tijd zijn vader
nog maar net leren kennen.
Hij ontnuchterde pas weer in 1999
en een paar maanden later liep hij
in New York bij een voice-overauditie
zijn vroegere LAMDA-studiegenoot
Anna-Louise Plowman tegen het lijf.
Vlak voor het einde van de auditie,
ze waren als laatsten overgebleven,
beloofde Stephens haar mee uit te
nemen als hij de rol zou krijgen, op
voorwaarde dat zij hetzelfde zou
doen. Stephens won en kreeg het
meisje erbij: ze trouwden in 2001 en
hebben inmiddels twee kinderen.
Stephens is zich bewust van de
druk. Niet vanwege zijn beroemde
ouders, maar de uitdaging om
de visie van een schrijver over te
brengen. “Danton heeft een enorm
charisma, maar klapt ook in elkaar”,
legt hij uit. “Toneelschrijver George
Buchner heeft een geloofwaardige
wereld van revolutionaire gekte gecreëerd. Danton
weet dat hij elk moment kan sterven. Het verhaal
gaat over zijn fascinatie met de dood. Hij is er bang
voor, maar kijkt er ook naar uit. Hij is een zenuwinzinking
nabij omdat hij beseft wat hij aange richt
heeft en hoeveel doden hij op zijn geweten heeft.
Hij gaat gebukt onder enorme schuldgevoelens.”
Stephens vindt het belangrijk om de schrijver
recht te doen. “Hij heeft het zo mooi geschreven”,
zegt hij over Buchner, wiens stukken tijdens zijn
korte leven nooit zijn uitgevoerd. “En over zo’n
spannende tijd! De mensen waren bereid om te
sterven voor hun idealen. Vergeleken daarmee is
onze eigen politieke crisis kinderspel.”
Maar theater is meer dan het verlevendigen
van een grijze wereld. “Het gaat erom dat de
mensen zichzelf of situaties herkennen”, aldus
Stephens. “Momenten waarop je lacht of huilt. Zo
van: ‘Gelukkig ging dat niet over mij’ of ‘Hé, dat
was ik!’ En na afl oop denken ze dan: ‘Godzijdank
sta ik niet alleen, dit overkomt ook anderen.’”
Danton’s Death is te zien van 15 juli tot en met
22 augustus in het National Theatre, South Bank,
London SE1 9PX, nationaltheatre.org.uk