SPIS RZECZY

Tak jak u Marcina Lutra, również u Heglanie może być mowy o tym, że zło jestskutkiem winy stworzeń rozumnychi wolnych, wręcz przeciwnie: grzechdokonuje się w samym Bogu.Bez tego procesu zniszczenia swoich części Jego prawda nie byłaby prawdą.I znów, prawda jest jednocześnie nieprawdziwa, jest błędna, ponieważ byt jestrównocześnie jednością – sprzecznością tego, co prawdziwe i jego negacji.Tę postulowaną przez Hegla jedność przeciwieństw prawdy i fałszumożna zauważyć już w jego okresie teologicznym. W „najstarszym SystemieIdealizmu Niemieckiego” postuluje on: „Musimy mieć nową mitologię, a tamitologia musi być na służbie idei, musi stać się mitologią rozumu” 44 . Wszelkamitologia jest mniej lub bardziej dialektyczna, tzn. zawsze dialektycznie łączycoś boskiego z czymś światowym, a jedno powstaje przez drugie, względniejedno uzyskuje swoją tożsamość kosztem drugiego. W „Systemie” mamy doczynienia z antycypacją późniejszej dialektyki Hegla, co jest podstawą dla„przeinterpretowania logiki arystotelesowskiej” 45 , której konsekwencją jestHeglowska teza sformułowana w wielkiej „Logice”: „Rozum jest negatywnyi dialektyczny” 46 . Filozofia nie stoi już ponad wszystkimi przeciwieństwamimitologii, która związuje ze sobą prawdę i fałsz, lecz ma ona teraz już tylkowyartykułować treść określoną przez mit i przenieść ją na poziom rozumu,który z mitologii czyni filozofię i daje jej postać spekulatywną. Takie myśleniestaje się koniecznością, bo „filozofia musi stać się mitologiczna” 47 – dlategoHegel łączy prawdę i fałsz w swoim przeciwstawieniu w jedność sprzeczności,ponieważ obie strony zarówno w micie, jak i w teologii dialektycznej MarcinaLutra są ze sobą głęboko powiązane jako przeciwieństwa kontradyktoryjne.Z powyższego wynika, że Hegel wiernie naśladuje Lutra, używając tejsamej argumentacji w wyjaśnianiu negacji w świecie w różnych jej postaciach;44 G.W.F. Hegel, Frühe Schriften, w: G.W.F. Hegel, Werke, tłum. H. Ulrich, t. 1, Frankfurt a. M. 1990, s. 236.45 G.W.F. Hegel, Wissenschaft der Logik. Das Sein (1812), hrsg. von H.-J. Gawoll, tłum. H. Ulrich, PhB 375, Hamburg1986, s. 18-19.46 Tamże, s. 6.47 G.W.F. Hegel, Frühe Schriften, w: G.W.F. Hegel, Werke, tłum. H. Ulrich, t. 1, Frankfurt a. M. 1990, s. 236.