SPIS RZECZY

W tle aktualnych trudności, jakie przeżywa dziś Kościół,znajduje się poważny kryzys antropologiczny. Naruszył on znaczeniepodstawowych pojęć, takich jak: człowiek, mężczyzna, kobieta, małżeństwo,miłość, brat czy zaufanie – doprowadzając do zniszczenia kategorii„bliźniego”, zasadniczej dla moralnej wrażliwości naszej cywilizacji,ukształtowanej pod wpływem objawienia Boga osobowego.POKOLENIE IWANA I KIRYŁŁOWAPrzez tysiąclecia podwójne przykazanie miłości oświetlało moralny szkieletmyślenia judeochrześcijańskiego: „Będziesz miłował Pana Boga twego całymswoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem” (Pwt 6,5) oraz„Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego” (Kpł 19,18). Pod koniecXIX wieku Fryderyk Nietzsche ogłosił, że Bóg umarł. Za nim natychmiastustawił się cały orszak dobrowolnych grabarzy Boga, takich jak Jean-PaulRichter, Madame de Staël, Gerard de Nerval czy Heinrich Heine, dla którychboski nekrolog zdawał się brzmieć jak amnestia. Perspektywa życia bezBoga i religii ogłaszana była z wielką satysfakcją i poczuciem wyraźnej ulgi.Wreszcie człowiek mógł poszerzyć zakres własnej niezależności, wolnościintelektualnej, moralnej i obyczajowej. Nie musiał już się bać surowegoi groźnego Boga, ani respektować narzuconych przez Niego reguł. W latach60. i 70. XX wieku, zwłaszcza w kręgach protestanckich i anglikańskichzachodniego świata, dużą popularnością cieszyła się tak zwana teologiaśmierci Boga 1 . Jej zwolennicy liczyli na odrodzenie się myślenia teologicznego,które miało być odtąd bez reszty poświęcone uwielbieniu człowieka,a zwłaszcza jego oczekiwanej nowej odmiany: nadczłowieka.Ateistyczny sposób myślenia ukształtował pokolenie Iwanów i Kiryłłowów,których prototypami były słynne postaci powieści Fiodora Dostojewskiego.1 Por. T.J.J. Altizer, The Gospel of Christian Atheism, London 1966; K. Hamilton, God Is Dead: The Anatomy of a Slogan,Eerdmans 1966; J.W. Montgomery, The Is God Dead? Controversy, Zondervan 1966; P.M. van Buren, ChristianEducation Post Mortem Dei, „Religious Education”, vol. 60 (1965), s. 4-10; G. Vahanian, No Other God, Hardcover1966; W. Hryniewicz, Chrystus i człowiek w teologii śmierci Boga, w: O człowieku dziś, red. bp B. Bejze, Warszawa1974, s. 205-222; D. Cupitt, Po Bogu. O przyszłości religii, Warszawa 1998.