SPIS RZECZY

o wolność sumienia i niezależność Kościoła. W Rosji zwyciężyła naga siłapaństwa, które podporządkowało sobie sferę religijną. Iwan Groźny wolałsłuchać pochlebstw jurodiwego Wassiana, który porównywał go do Stwórcy,niż ostrzeżeń Filipa, który mówił o ograniczeniach, jakie posiada każdestworzenie.Film wywołał wielkie poruszenie, gdyż dotknął czułego nerwu w narodzierosyjskim. Reżyser wydaje się mówić, że od czasów Iwana Groźnego do dziśnie zmieniła się natura władzy w Rosji. Nie zmieniła się w związku z tymsytuacja zarówno poddanych, jak i Cerkwi, która może istnieć i rozwijać sięjedynie za cenę podporządkowania się politykom. Czy stan ten da się jednakzmienić? Czy hierarchów rosyjskich stać będzie – w imię Chrystusa – napowiedzenie „nie” włodarzom Kremla? Czy spełnią się nadzieje diakonaKuriajewa? Już samo stawianie tego rodzaju pytań pokazuje, że w Rosjipojawiła się grupa prawosławnej inteligencji, która pragnie zerwać z tradycjąulegania władzy świeckiej w kwestii wolności sumienia. Film Łunginaniewątpliwe zmusza Rosjan do przemyślenia na nowo swego ideowegodziedzictwa.Pierwsze przewartościowanie – w skali osobistej – dokonało się już naplanie filmowym Cara. O ile złowrogiego satrapę zagrał Piotr Mamonow –znany muzyk rockowy nawrócony w wieku 45 lat, któremu sławę przyniosłagłówna rola w Wyspie Łungina, o tyle w postać świątobliwego biskupa wcieliłsię Oleg Jankowski – jeden z najsłynniejszych aktorów rosyjskich (grał m.in.w Zwierciadle i Nostalgii Tarkowskiego), ale człowiek obojętny religijnie.Wcześniej nigdy w życiu nie nosił krzyża. Po raz pierwszy musiał zawiesić gona szyi, gdy przypadła mu rola moskiewskiego metropolity. Była to dokładnakopia takiego samego czerwonego krzyża, jaki nosił św. Filip Kołyczow.Pod koniec zdjęć Jankowski podszedł z nietypową prośbą do odtwórcy rolidemonicznego Wassiana.Tak się składa, że jako diabolicznego błazna Łungin obsadził w filmieprawosławnego księdza – Iwana Ochłobystina. 44-letni Ochłobystin to jednaz najgłośniejszych postaci współczesnego kina w Rosji. Na festiwalachfilmowych zdobył łącznie 21 nagród za najlepszy scenariusz, 17 za reżyserięi 9 za role aktorskie. W życiu prywatnym znany jest jako mąż pięknej aktorkiOksany Arbuzowej, z którą pobrali się w 1995 roku i mają sześcioro dzieci,a także jako zdeklarowany monarchista, kolekcjoner broni, zapalony myśliwyi miłośnik wschodnich sztuk walki. Opinię publiczną zaszokował jednaknajbardziej, gdy w roku 2001 został w Taszkiencie wyświęcony na księdzaRosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.