#1(36)'13
#1(36)'13
#1(36)'13
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kiberdanaSauli Tanamedrove msoflios erT-erTi gamowvevaa. mas xSirad XXI saukunis kriminalur<br />
formasac uwodeben. 3 maSin, rodesac sazogadoeba ufro da ufro iyenebs Tanamedrove<br />
sainformacio teqnologiebs, saxelmwifo sul ufro da ufro met momsaxurebas awvdis moqalaqeebs<br />
eleqtronulad _ kiberdanaSaulis safrTxe qveyanaSi dRiTidRe izrdeba. 4<br />
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi, kompiuteruli danaSaulebi Tanamedrove msoflios erTerT<br />
pirvelxarisxovan problemad iqca. danaSaulis am saxeobidan miRebulma Tanxebma ki, narkotikebis<br />
_ marixuanis, kokainis, heroinis da iaraRiT vaWrobis globaluri Savi bazrebis Semosavlebs<br />
gadaaWarba.<br />
kompiuteruli danaSauli yvelaze met saSiSroebas safinanso sferos uqmnis. gaeros generaluri<br />
mdivnis gancxadebiT, danaSaulebrivi dajgufebebi axali teqnologiuri saSualebebis gamoyenebiT<br />
ukanonod iTviseben milionobiT Tanxas, „acocxleben~ danaSaulebrivi gziT mopovebul<br />
uzarmazar fulad saxsrebs, Tavs arideben gadasaxads, kompleqsur RonisZiebebs atareben<br />
sxvadasxva danaSaulis mosamzadeblad, Casadenad da SesaniRbad. 5<br />
kompania “Symantec Corp”-is mier Catarebulma kvlevam aCvena, rom yovelwliurad globaluri<br />
kiberdanaSauliT miRebuli zarali 114 miliard dolars aRwevs. 6 “Norton Cybercrime Report 2011”-<br />
is Tanaxmad ki, gasul wels „hakerebis~ msxverpli 431 milioni ufrosi asakis momxmarebeli gaxda.<br />
yovelwliurad, msoflioSi kiberdanaSaulTa ricxvi saSualod 30-40 procentiT matulobs.<br />
1. kiberdanaSaulis warmoSoba _ ganviTareba<br />
kompiuteri (ingl. “Computer”) inglisuri sityvaa da gamomTvlels niSnavs. es aris eleqtronuli<br />
gamomTvleli manqana, romlis ZiriTadi daniSnuleba informaciis swrafad damuSavebaa;<br />
kompiuteri, iseve rogorc nebismieri manqana, adamianis brZanebas emorCileba. kerZod, igi mu-<br />
Saobs adamianis mier winaswar Sedgenili programis mixedviT. informaciis (laT. “informatio”<br />
niSnavs ganmartebas, gadmocemas) pirveladi mniSvneloba aris raime cnoba, Setyobineba, romelic<br />
adamianis mier gadaicema sityvieri, werilobiTi an sxva saSualebiT (pirobiTi signalebi, teqnikuri<br />
saSualebebi da sxva). 7<br />
kompiuteruli danaSaulis moqmedebis sivrces popularul enaze ewodeba kibersivrce, kompiuterul<br />
danaSauls ki _ kiberdanaSauli. sityvis nawili „kiber~ nasesxebia sityvidan „kibernetika~<br />
(berZ. Kibernetike (techne) _ marTvis xelovneba). kiberdanaSauli gulisxmobs yvela im qmedebas,<br />
romelic xorcieldeba kibersivrceSi danaSaulebrivi ganzraxviT.<br />
dro icvlebada da is, rac warsulSi warmoudgeneli iyo, dRes ukve realobaa. es, ara marto<br />
adamianis SegrZnebebsa da mis msoflmxedvelobas exeba, aramed kanonsac. dRes kiberdanaSauli<br />
iseTive samarTaldarRvevaa, rogorc is, rac saukuneebis ganmavlobaSi samarTaldarRvevad<br />
miiCneoda.<br />
1969 wels, amerikis Tavdacvis departamentma gasca davaleba Seqmniliyo superqseli saxelad<br />
ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network). misi Camoyalibeba igegmeboda 40 kompiuterisagan<br />
Semdgar samxedro qselad, romlebic dakavSirebuli iqnebodnen SeerTebebiTa da xazebiT. aRniSnuli<br />
qseli nel-nela gaizarda da Sedegad daibada interneti. 1981 wlisTvis, 200-ze meti kompiuteri<br />
iyo dakavSirebuli mTeli msoflios masStabiT, dRes ki, es cifri ramdenime miliardia.<br />
kompiuteruli danaSaulebi yuradRebis centrSi pirvelad, XX saukunis 70-ian wlebSi moeqca<br />
da Sesabamisad kriminologebisa da samarTaldamcavi organoebis daintereseba gamoiwvia. nacionalur<br />
da saerTaSoriso doneze daiwyo am fenomenis gamokvleva. samamulo kanonmdeblobebSi<br />
miRebul iqna specialuri normebi kiberdanaSaulis aRmosafxvrelad. 1977 wels, amerikis Seer-<br />
123