#1(36)'13
#1(36)'13
#1(36)'13
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
drouli biZgi mieceT saxelmwifoebSi samomavlo samarTlebrivi bazis ganviTarebas amgvar<br />
danaSaulTa aRsakveTad da prevenciisaTvis. 12<br />
yvelaze uxeSi daTvlebiT, kompiuteruli danaSaulisagan miyenebuli yovelwliuri zarali<br />
evropaSi da amerikaSi Seadgens ramdenime aTeul miliard dolars. yvela saxelmwifoSi kompiuteruli<br />
danaSaulebis monacemebi yovelTvis aWarbebs oficialurad dafiqsirebul monacemebs.<br />
aRsaniSnavia, rom samarTaldarRvevaTa es faqtebi xSirad, saerTod ar vlindeba. aSS-is gamoZiebis<br />
federaluri biuros (FBI) monacemebiT kompiuteruli danaSaulebis daaxloebiT 85<br />
procenti saerTod ar mJRavndeba, xolo sasamarTlomde faqtebis mxolod erTi procenti midis.<br />
virtualuri mtkicebulebis ganadgureba advilad da swrafadaa SesaZlebeli, rac danaSaulis<br />
gaxsnas zogjer SeuZlebels xdis.<br />
amerikis nacionaluri centris kompiuteruli danaSaulis Sesaxeb arsebuli monacemebiT, 1988<br />
wlidan, kompiuterulma danaSaulma amerikul kompaniebs miayena 500 milioni aSS dolaris<br />
materialuri ziani. italiaSi, 1983 wels, kompiuteris meSveobiT bankidan moparuli iqna 20 miliardi<br />
lira, safrangeTSi, danakargi 1 miliard franks aRwevda weliwadSi, xolo germaniaSi, kompiuteruli<br />
mafia weliwadSi 4 miliard markamde Tanxas itacebda. 13 Tumca, kompiuteruli<br />
danaSaulebis umetesoba arc dafiqsirebulia da arc gamovlenili. aSS-is mTavrobis erT-erTi<br />
saagentos mier gakeTebuli statistika amyarebs am daskvnas. am saagentos kompiuterebis usafr-<br />
Txoebis Sesamowmeblad ganzrax ganxorcielda Tavdasxma. 38 000 samizne kompiuteridan SeRweva<br />
warmatebiT ganxorcielda 65%-Si. `warmatebiT~ dazianebuli saitebis sistematurma administratorebma<br />
daafiqsires am SeRwevebis mxolod 40%, am 40%-idan mxolod 27%-ma ganaxorciela<br />
gadacema. sxva sityvebiT rom vTqvaT, 38 000 dazaralebuli kompiuteridan 24 700-Si ganxorcielda<br />
SeRweva, rac aRiqva 988 maTganma, xolo aqedan, Tavdasxmis Sesaxeb informaciis gadacema<br />
mxolod 267-ma moaxerxa. 14<br />
ukve 1973 wels, SvedeTma miiRo kanoni `kompiuteruli danaSaulis Sesaxeb~, SedarebiT gvian<br />
ki, normebi kompiuteruli danaSaulis Sesaxeb miiRo didma britaneTma, avstriam, daniam, safrangeTma,<br />
amerikis SeerTebulma Statebma, kanadam, avstraliam da sxva qveynebma. germaniaSi,<br />
kompiuteruli informaciis sferoSi Cadenil danaSaulebze sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis<br />
sakiTxi dadga 1986 wlidan, xolo 1993 wels, holandiis sisxlis samarTlis kodeqsma<br />
ganicada cvlilebebi da danaSaulad gamocxadda kompiuterSi arasanqcirebuli SeRweva, kompiuteruli<br />
sabotaJi, virusebis gavrceleba da sxva.<br />
kompiuteruli piratobis minimaluri _ 20 procentiT aSS liderobs, mas mosdevs iaponia da<br />
luqsemburgi. piratobis saerTo done ki, msoflioSi 41 procents Seadgens da maT mier miyenebuli<br />
zarali 53 miliardi dolaria.<br />
bolo dros, rogorc rusul mediaSi weren, kompiuteruli danaSaulebis ricxvi qveyanaSi<br />
kompiuterizaciis tempis paralelurad izrdeba. oficialurad daregistrirebuli monacemebiT<br />
ki, 2007 wels, ruseTSi 12 aTasi amgvari faqti dafiqsirda da maTgan 10 aTasi faqtis gaxsna<br />
moxerxda. 15<br />
kiberdanaSauli kibersamarTalSi mzardi sferoa, saWiroa mravali nabijis gadadgma, raTa<br />
dalagdes sxvadasxva samarTlebrivi meqanizmi am tipis danaSaulis kontrolisa da aRkveTis<br />
mizniT. amerikis SeerTebul StatebSi sasamarTloebma ukve daiwyes kibersivrceSi arsebuli TaRliTuri<br />
qmedebebisa da kiberdanaSaulebis SemCneva da am mxriv, araerTi seriozuli saqmec iqna<br />
ganxiluli. 16 aRsaniSnavia, rom „did rvians~ (Group of Eight – G8) Seqmnili aqvs sakontrolo<br />
punqtebis mudmivmoqmedi qseli, romelsac kiberdanaSaulTan dakavSirebiT dauyovnebeli zomebis<br />
ganxorcielebis mizniT, SeiZleba mimarTos saerTaSoriso TanamSromlobis procesis monawile<br />
yvela wevrma. 17<br />
125