Di-Tim-Le-Song-Viktor-E.-Frankl

“truyền dạy kiến thức cho những cá nhân có tinh thần độc lập, cách tân
và sáng tạo”.
Sigmund Freud đã có lần khẳng định: “Với sự thôi thúc của cái đói, tất
cả những khác biệt của từng cá nhân sẽ bị lu mờ, và thay vào đó sẽ xuất
hiện một biểu hiện đồng đều về một thôi thúc bất ổn”. Có lẽ đó là vì
Sigmund Freud đã không phải nếm trải cuộc sống bên trong các trại tập
trung. Các thân chủ của ông nằm trên chiếc ghế trường kỷ sang trọng
được thiết kế theo phong cách Victoria, chứ không phải trần mình nằm
trên đống rác bẩn thỉu ở Auschwitz. Ở đó, “sự khác biệt của mỗi người”
không bị “lu mờ” mà trái lại, mọi người trở nên khác biệt hơn; mọi
người không che giấu mình, bộc lộ cả phần thánh thiện và phần xấu xa,
ghê tởm ở bản thân. Và hôm nay, bạn không còn phải e ngại khi sử dụng
từ “thánh nhân” nữa: hãy nghĩ về Đức Cha Maximilian Kolbe, người đã bị
bỏ đói và cuối cùng bị giết chết bằng cách tiêm phenol ở Auschwitz, và
được phong Thánh vào năm 1983 [58] .
Bạn có thể trách tôi vì đã lấy các ví dụ ngoài lề không theo quy tắc.
“Sed omnia praeclara tam difficilia quam rara sunt” (nhưng những điều
vĩ đại thường khó nhận ra cũng như khó tìm thấy) là câu cuối cùng trong
cuốn Ethics của Spinoza. Tất nhiên có thể bạn sẽ thắc mắc liệu có cần
đề cập đến “thánh nhân” ở đây không. Phải chăng là không thoả đáng khi
chỉ nhắc đến những con người tử tế thôi? Đúng là họ chỉ chiếm phần
thiểu số. Và hiện giờ tôi thấy việc gia nhập vào nhóm thiểu số này khá
cam go. Bởi vì thế giới đang ở trong tình trạng tồi tệ và mọi thứ sẽ còn
trở nên tồi tệ hơn trừ phi mỗi người trong chúng ta hết sức cố gắng.
Vì vậy, chúng ta hãy tỉnh táo - tỉnh táo theo hai nghĩa:
Từ Auschwits, chúng ta đã biết con người có khả năng gì.
Và từ Hiroshima, chúng ta biết điều gì đang bị đe doạ.