Di-Tim-Le-Song-Viktor-E.-Frankl

cây dẻ, và trên cành cây đó có hai đoá hoa.“Tôi thường nói chuyện với cái
cây này”, cô gái nói. Tôi ngạc nhiên và hoàn toàn không biết phải hiểu lời
nói của cô như thế nào. Có phải cô đang bị mê sảng không? Hay cô đang
bị ảo giác? Lo lắng, tôi hỏi cô rằng cái cây có trả lời cô không. “Có chứ”.
“Nó nói gì với cô?”, tôi hỏi. Cô trả lời: “Nó nói với tôi rằng: “Tôi đây - tôi
đây - tôi là sự sống, sự sống bất diệt”.
Như đã nói, tác nhân chịu trách nhiệm cuối cùng cho trạng thái bên
trong của người tù không phải là các tác nhân tâm sinh lý mà phần nhiều
là kết quả của một quyết định tự do. Các cuộc nghiên cứu về tâm lý tù
nhân đã chứng minh rằng chỉ những người nào giữ được tâm hồn và tinh
thần bên trong tĩnh tại thì mới không trở thành nạn nhân của những ảnh
hưởng suy đồi trong trại. Câu hỏi lúc này mới xuất hiện, rằng cái gì có
thể, hoặc sẽ tạo thành “sự kìm giữ bên trong” này?
Các cựu tù nhân, khi viết hoặc nói về những trải nghiệm của họ, đều
đồng ý rằng việc họ không biết mình còn phải ở tù bao lâu nữa khiến họ
vô cùng chán nản. Họ không biết ngày nào mình sẽ được thả ra. (Trong
trại của chúng tôi, cho dù có được nhắc tới thì đó cũng là một đề tài vô
vị.) Thực ra, thời gian ở tù không những không xác định mà còn không
giới hạn. Một nhà nghiên cứu tâm lý học nổi tiếng đã chỉ ra rằng cuộc
sống trong trại tập trung có thể gọi là “sự tồn tại tạm bợ”. Chúng tôi bổ
sung bằng cách định nghĩa nó là “sự tồn tại tạm bợ và vô hạn định”.
Những người mới đến thường chẳng biết gì về điều kiện ở trại tập
trung. Những người đã trở về từ những trại khác bị bắt phải giữ im lặng,
và ở một số trại thì chẳng có ai trở về. Khi bước vào trại tập trung, sự
thay đổi diễn ra ngay lập tức trong tâm trí mọi tù nhân. Với một cái kết
không chắc chắn thì sự không chắc chắn về một cái kết là điều hiển
nhiên. Thật không thể đoán trước được khi nào hoặc bao giờ hình thái
tồn tại này mới chấm dứt.
Từ finis trong tiếng Latin có hai nghĩa: nghĩa thứ nhất là sự kết thúc
hoặc chấm dứt, và nghĩa thứ hai là một mục đích để vươn tới. Một
người không thể nhìn thấy sự kết thúc của việc “tồn tại tạm bợ” của
mình thì không thể hướng tới một mục đích tối hậu trong đời. Người đó
ngừng sống cho tương lai, khác với một người có cuộc sống bình
thường. Vì vậy, toàn bộ cấu trúc đời sống tinh thần của người đó cũng