Di-Tim-Le-Song-Viktor-E.-Frankl

sát thủ”. Chuyện diễn ra như sau: Một chiều nọ, tôi lại được vinh dự
mời đến căn phòng diễn ra buổi cầu cơ một lần nữa. Ở đó đã tụ tập
nhiều người bạn của vị bác sĩ trưởng (việc này trái với luật của trại), và
viên sĩ quan đội vệ sinh cũng có mặt. Vị Capo sát thủ tình cờ bước vào
phòng và hỏi mọi người có muốn nghe bài thơ nổi tiếng (đúng ra là tai
tiếng) của hắn hay không. Không cần hỏi tới lần thứ hai, hắn ta nhanh
chóng lấy ra một tập ghi chép và bắt đầu đọc áng thơ “tuyệt tác” của
mình. Tôi mím chặt môi để khỏi bật cười trước những vần thơ yêu thích
của hắn, cũng là để cứu mạng mình. Vì tôi vỗ tay quá nhiệt liệt nên dù
tôi có bị cắt cử sang làm việc ở đội của hắn thì tôi vẫn có cơ hội sống
sót, trước đây tôi đã từng bị chỉ định sang đó làm việc trong một ngày -
một ngày là quá đủ với tôi. Dù sao, việc có được thiện cảm của Capo sát
thủ cũng có ích, vì vậy tôi đã cố hết sức mà vỗ tay thật to.
Dĩ nhiên nhìn chung, bất cứ hình thức nghệ thuật nào ở trong trại cũng
là một điều kỳ quái. Có thể nói rằng bất cứ ấn tượng nào có liên quan
đến nghệ thuật đều nảy sinh từ cảnh trái ngược ma quái giữa hình thức
biểu diễn với hiện trạng hoang tàn của cuộc sống trong trại. Tôi sẽ
không bao giờ quên tôi đã tỉnh dậy như thế nào từ giấc ngủ vùi mệt lử
vào đêm thứ hai của mình ở Auschwitz - bị khuấy động bởi tiếng nhạc.
Người lính canh già tổ chức ăn mừng gì đó trong phòng của mình, gần
với lối vào trại. GGiọng nói lè nhè trong cơn say. Bỗng mọi thứ trở nên im
bặt và rồi tiếng đàn vĩ cầm ngân lên giai điệu buồn bã, cô độc xuyên phủ
màn đêm. Tiếng vĩ cầm da diết khiến tôi muốn bật khóc, bởi vì vào ngày
hôm đó, có một người vừa bước sang tuổi 24. Người đó hẳn giờ này
đang nằm trong một khu trại nào đó ở Auschwitz, có thể chỉ cách tôi từ
vài trăm tới một ngàn dặm, nhưng chúng tôi chẳng thể nào gặp được
nhau. Người ấy chính là vợ tôi.
Việc khám phá ra rằng bên trong trại tập trung cũng có bóng dáng của
nghệ thuật có lẽ sẽ khiến cho người bên ngoài ngạc nhiên. Và họ sẽ
càng kinh ngạc khi biết người tù lại còn có thể tìm thấy sự hài hước
trong hoàn cảnh khủng khiếp ấy, dĩ nhiên tâm trạng vui vẻ ấy chỉ xuất
hiện trong giây lát rồi tất cả lại chìm trong bóng đêm vô vọng. Sự hài
hước là một loại vũ khí tinh thần trong cuộc đấu tranh duy trì sự sống.
Nó có sức mạnh hơn bất cứ phẩm chất nào khác, có thể đưa con người
vượt lên bất kỳ hoàn cảnh nào, cho dù chỉ là trong phút chốc. Thực tế tôi