Di-Tim-Le-Song-Viktor-E.-Frankl

- và hàng tháng nhận được thư từ tin tức về người thân, hoặc ít nhất
cũng biết được họ có còn sống hay không. Còn chúng tôi đã mất cái
quyền ấy từ rất lâu rồi. Và chúng tôi cũng cảm thất ghen tỵ khi một số
người trong chúng tôi có cơ hội vào nhà máy và làm việc trong một căn
phòng có mái che! Ai cũng ao ước có được sự may mắn nhỏ nhoi đó.
Nhưng những điều được gọi là “may mắn” này cũng có nhiều mức độ
khác nhau. Trong số các đội làm việc ngoài trại (tôi là thành viên của một
trong các đội đó) có một vài đơn vị được xem là tệ hơn những đơn vị
khác. Một số tù nhân phải chịu cảnh lội ở khu đất sình lầy trên sườn dốc
để dỡ than từ xe đẩy xuống trong suốt 12 giờ liền. Hầu như mỗi ngày
đều có tai nạn xảy ra với công việc cực khổ này, và thường là dẫn đến
tử vong.
Ở môt số nhóm làm việc khác, tên quản đốc giám sát theo cách truyền
thống, tức là bằng roi vọt. Điều này khiến chúng tôi cảm thấy khá may
mắn khi không thuộc quyền quản lý của bọn chúng hoặc nếu có cũng chỉ
tạm thời. Một lần nọ, thật không may tôi lại rơi vào một nhóm như thế.
Trước khi chuông báo động có không kích vang lên, chúng tôi làm việc
liên tục suốt hai giờ không nghỉ (trong thời gian này, tên quản đốc đặc
biệt để mắt tới tôi). Nếu như hôm đó không có tiếng chuông giải thoát
kia, tôi nghĩ rằng mình sẽ phải về trạm trên một trong những chiếc xe
chở những người đã chết hoặc gần như chết do kiệt sức. Không ai có
thể tưởng tượng được rằng trong tình huống đó tiếng chuông báo động
đã khiến tù nhân chúng tôi cảm thấy nhẹ nhõm như thế nào, ngay cả cảm
giác của võ sĩ quyền anh khi nghe tiếng chuông kết thúc hiệp đấu đúng
lúc cứu anh ta khỏi nguy cơ đo ván cũng không thể so sánh được.
Chúng tôi biết ơn cả những ân huệ nhỏ nhặt nhất - nếu có thể gọi đó
là “ân huệ”. Chẳng hạn như chúng tôi vui mừng khi có thời gian bắt chấy
cho nhau trước khi đi ngủ, mặc dù việc này cũng chẳng có gì thú vị do
phải đứng trần truồng trong khu nhà không có lò sưởi với tuyết đóng cục
trên trần nhà. Nhưng chúng tôi biết ơn nếu như tiếng còi không vang lên
trong lúc bắt chấy và đèn không bị tắt. Bởi nếu làm việc đó không xong,
chúng tôi sẽ bị lũ chấy rận đánh thức vào lúc nửa đêm.
Những niềm vui ít ỏi về cuộc sống trong trại đã sản sinh một loại
hạnh phúc tiêu cực - theo cách nói của triết gia Schopenhauer [9] là một