Di-Tim-Le-Song-Viktor-E.-Frankl

Thứ hai, khi cần có các lính canh tay sai độc ác, những tên tàn bạo này
luôn là những ứng viên sáng giá.
Có một niềm vui to lớn ở nơi làm việc khi chúng tôi được phép tự làm
ấm mình trong vài phút (sau hai giờ làm việc trong băng giá) trước một
cái lò sưởi được đốt bằng các cành cây nhỏ và gỗ vụn. Nhưng luôn có
một số tay quản đốc tìm thấy niềm vui khi tước đi niềm an ủi này của
chúng tôi. Khuôn mặt chúng toát lên sự khoái trá rõ rệt khi chúng không
chỉ cấm chúng tôi đứng ở đó mà còn ra tay lật úp cái lò và vùi ngọn lửa
ấm áp vào trong tuyết lạnh! Khi một tên lính SS không thích một người
nào đó, hắn luôn có một danh sách những tên tay sai đặc biệt có hứng thú
tra tấn người khác và cũng rất chuyên nghiệp trong việc này, những nạn
nhân khốn khổ sẽ được giao vào tay những kẻ khát máu ấy.
Thứ ba, cảm giác của đa số lính canh ngày càng trở nên chai sạn theo
năm tháng vì phải chứng kiến nhiều kiểu hành hạ dã man ở trại. Những
kẻ chai sạn về đạo đức và tâm hồn đó dù không chủ động tham gia vào
các biện pháp tàn bạo thì cũng không ngăn kẻ khác thực hiện việc đó.
Thứ tư, cần phải nói rằng trong số những chỉ huy / lính gác vẫn có
người thương cảm cho chúng tôi. Tôi không thể nào quên vị chỉ huy của
cái trại cuối cùng trước khi tôi được trả tự do. Sai giải phóng, mọi người
mới biết được rằng vị chỉ huy thuộc đội lính SS này đã bỏ một số tiền
không nhỏ của mình để mua thuốc cho tù nhân từ một khu chợ gần nhất,
còn trước đó, chỉ có một vị bác sĩ trong trại vốn cũng là một tù nhân biết
chuyện [13] . Nhưng tên tự quản cấp cao của trại, cũng là một tù nhân, lại
khắc nghiệt hơn bất cứ lính SS nào. Hắn thích thú đánh đập những người
tù khác mỗi khi có dịp, trong khi vị chỉ huy trại, theo tôi biết, lại không
bao giờ đưa tay đánh bất cứ người nào trong chúng tôi cả.
Rõ ràng là lời kể của một người, dù người đó là lính canh hay tù nhân,
đều không thể toàn diện. Lòng tốt của con người có thể được tìm thấy ở
mọi nhóm người, thậm chí cả những nhóm mà nhìn chung rất dễ bị lên
án. Ranh giới giữa các nhóm lại chồng chéo nhau, và chúng ta phải cố
gắng tránh việc đơn giản hoá vấn đề bằng cách cho rằng nhóm người
này là thiên thần và nhóm kia là ác quỷ. Chắc chắn việc bất chấp những
tác động trong trại để một lính gác hoặc một quản đốc đối xử tốt với