magazyn

LEVENSSCHETS VAN M. MENDELSZOON.' 529
zen , daar hy verfcheidene jaaren in de uiterfte behoeftigheid
leefde, en dikwils aan de eerfte nooddruf- '
tigheden des levens gebrek had, doch die hy niet eens
gevoelde , zodra hy maar zyne leergierigheid voldoen
kon. Een weldaadige Jood gaf hem een kamer onder
zyn dak en vrye tafel , en de Rabbyn FRANKEL , die
voorheen in Desfau gewoond had, liet zich eenigszins
aan hem gelegen liggen. Hy gebruikte MOZES tot het
affchryven van zyne manufcripten , en gaf hem gelegenheid
tot een grondig beftudeeren van den Talmud,
en de daarmede verbondene Joodfche Theologifche
Rechtsgeleerdheid en Schoolfche Wysbegeerte.
Dan deeze geleerdheid was voor den ontluikenden geest
van MOZES MENDELSZOON niet genoegzaam. Het goed
fortuiu wilde dat hy inBerlin een even zo nooddruftig
man vond als hy (want by een minder beboefdgen had
hy zich in zyn toenmaaligen toeftand niet vertrouwd
te gaan,) een man die, even als hy, den eenigflen troost
tegen de wederwaardigheden des levens in een onderzoek
van die waarheden plaatfte , welke het verftand der
menfchen verhoogen en zyn inwendig geluk kunnen
bevorderen. Dees was iSRAëL MOZES uit Srari-Zamoze
(een fteedje in Polen tusfehen Krakauw en Lemberg
in het tegenwoordige Galliciën)geboortig,en Joodsch
Schoolmeefler te Berlyn, een man die om zyne vrye
denkwyze van de Rabbynen zeer gehaat was, van en
naar Polen verdreven dikwils hulploos moest omdwaalen
, en eindelyk in zyn ouderdom door de geduurige
vervolging en den bitteren haat van Orthodoxe Thalmudisten
geheel moedeloos gemaakt, tot melancholie verviel
en in de daad een martelaar der waarheid wierd. Hy
verftond geen andere taal dan de Hebreeuwfche, maar
fchreef ze met groote volkomenheid en fierlykheid. Hy
Mm a was,