magazyn

DRAAGZAAMHEID EN ONVERSCHILLIGHEID. 775
noopt worden tot dezelven overtegaan en de vervolgde
gevoelens inwendig te gelooven, fchoon zy ook uiterlyk
de tegengeftelden mogten fchynen .getrouw te blyven
^ terwyl de zulken, die de zekerheid der dusdanig
verdeedigde begrippen duidelyk inzien, doch de onverdraagzaame
handelingen zeiven wraaken, van zulke haudelwyzen
even min voordeel genieten als de nietdenkende
menigte, welke altoos, uit vooroordeel en blinde
achting voor zyne onderwyzers, der ouderlyke overleveringen
onveranderlyk blyftaankleeven.
Dat de onverdraagzaamheid eindelyk onverfchoonlyk
en ftrafbaar is te achten, blykt overtuiglyk, door enkel'toog
te vestigen op de natuur der menfehelyke ziele,
de Godlyke Opperheerfchappy, den aart van den Godsdienst
en de uitwerkfelen der onverdraagzaamheid zeiven.
Van natuure zyn de menfchen vry, de behoefte
vormde hen tot maatfehappyen; fchoon men nu
zekerlyk magt hebbe hen tot zekere uiterlyke daaden
door dwang te verplichten, is de faamvereenigde magt
van alle ffcervelingen, van de fchepping der waereld tot
heden toe , onvermogend eenige heerfchappy over
's menfchen geest te oefenen , of hen door uiterlyke
middelen te dwingen tot 't waarlyk inwendig omhelzen
van vastgeftelde bepaalingen. Vanhier de oudefpreuk,
dat de Gedachten tolvry zyn. Dit nu onwederfpreeklyk
zynde, is het niet Hechts eene ydele, maar ook eene
godlooze en ftrafbaare pooging, anderen door uiterlyk
geweld tot verandering van denkwyze of verzaaking
van Godsdienftige overtuiging te willen noodzaaken;
want daar de menfchen oorfprongelykonafhanglykzyn,
en hunne verplichting, als leden eener burgerlyke Maatfchappy
, zich niet verder kan uitftrekken dan tot 't
doen en nalaaten van 't geen onmiddelyk de gemeene
WYSSEG. II. D. Eee wel-