magazyn

4Ó3 O V E R D E N O O R S P R O N G
terende als belangryke tóoneelen hebben reeds vroeg «e
aandacht der Natuuronderzoekers tot zich getrokken,
en hunnen weetlust aangefpoord, om den oorfprong deezer
ongelyke oppervlakten van onzen aardbol, en de verfchynzelen,
die men daarby waarneemt, natefpooren en
te verklaaren. EURNET , WHISTON , WOODWARD , RAY ,
MORE en anderen, zagen in deeze bergen niets dan vernielingen,
ruïnen zonder famenhang, hoogtens zonder
orde en regelmatigheid: Zy beichouwden dezelve
als uitwerkfels van het geval, als gevolgen eener inflortinge
der aarde of der Vulcaanen , als onregelmaatige
brokken zonder orde of fchoonheid; terwyl zo veele
andere beroemde Wysgeeren, als LEIBNITZ, REAU-
MUR , DE BUFFON ', en veele laatere Natuuronderzoekers
de Bergen erkend hebben voor het geene zy zyn,
hunne nuttigheid ingezien, en hunne gedaante en evenredigheid
, met welke zy over de oppervlakte der aarde
verfpreid zyn, op hunne waare prys gefield hebben. —
Even gelyk de denkbeelden der Natuurkundigen verfcbilden
in de vorming, uiterlyke gedaante en nuttigheid der
bergen, even zo min overeenkomflig waren ook hunne
gedachten ten aanzien van den waaren oorfprong der
bergen ,• en men kan niet nalaaten zich te verwonderen
over het vindingryk vernuft van fommige Wysgeeren,
en het uitdenken van Hypothefën ter verklaaring deezer
verbazende Natuurverfchynfelen.' Sommigen, en onder
deezen behooren voornamclyk BURNET , WHISTON en
WOODWARD , vooringenomen met het denkbeeld eener
algemeene overftrooming , lieten den fchors der aarde,
doorlangheid van tyd en door de brandende hitte der zonne
uitgedroogd, van een fcheuren en het daaronder beflooten
water doorbreeken, en de gantfche oppervlakte
der aarde vergruizen. Anderen waanden den oorfprong