magazyn

D E R B E R G E N , 477
een wezenlyke eigenfchap is der vuurfpuuwende bergen,
zo volgt ook hieruit wederom dat de voornaamfte
hooge bergen door herhaalde uitbarftingen der onderaardfche
vuuren ontftaan , of zelf vuurfpuuwende
bergen geweest zyn. — Zie daar de bewyzen voor
deeze twee gevoelens • op de onzydiglte wyze voorgedragen
!
Wanneer wy nu voor een ogenblik beide deeze gevoelens
tegen elkander ftellen , wanneer wy de kracht
der bewyzen met eenige oplettendheid nadenken, wanneer
wy overwegen dat de bewyzen van weerskanten
ontleend zyn , uit waarneemingen in de Natuur zelve
gedaan, door mannen, die niet alleen in ftaat zyn om
goede waarueemingen te doen , maar ook als geloofwaardige
getuigen te boek ftaan; en by gevolg dat de
pra;misfen aan den eenen kant met even zo veel recht
onze toeftemming vorderen als die van den anderen
kant; — wanneer men, zeggen wy, dit met eenige
bedaardheid en onpartydigheid overweegt, zal een verftand
dat flegts een weinig geoefend is, terftond inzien, dat beide
deeze gevoelens niet geheel waar kunnen zyn, dat is
dat de bewyzen voor de waarheid van het eene gevoelen
ook te gelyk een bewys opleveren tegen de algemeenheid
van het andere, en zo ook omgekeerd; en dus
dat de voorftanders van deeze twee verfchillende gevoelens
uit de gedaane waarneemingen gevolgen hebben
getrokken, welkers algemeenheid door de Natuur
zelve wordt tegengefprooken; een misdag die men maar
al te dikwerf begaat, en die in de Natuurkunde, gelyk
in andere takken van wetenfchappen, zeer veel nadeel
aan de waarheid heeft toegebragt.
Ik weet wel dat men zich aan weerskanten zeer veel
moeite gegeeven heeft om de waarneemingen, of, laat ik
lie-