magazyn

47° O V E R D E N O O R S P R O N G
daaruit den oorfprong der bergen te kunnen verklaaren,
om niet eens te zeggen, dat men by een nader onderzoek
zeer veele tegenftrydigheden in dezelve ontmoet.
Zedcrt dat men begonnen heeft de Natuur meer in de
Natuur zelve te zoeken, zedert men de Natuurlyke Historie
van onzen aardbol uit een beter oogpunt, heeft keren
kennen, en den aart en zelfftandige deelen der bergen
wat nader onderzocht en nagefpoord heeft,
zedert is men ook aanmerkelyk gevorderd zo in de
kennis van den waaren aart der verfchiilende bergen en
landftreeken zelve, als in de Natuurkundige omwentelingen,
welke dezelve in verfcliiilende tydperken onder,
gaan hebben. Herhaalde waarnemingen hebben ons geleerd
dat 'er bergen gevonden worden , welkers karakters
te kennen geeven , dat zy door het afzetzel der"
wateren ontdaan zyn; — anderen weder dat zy door de
uitbarftingen der Vulcaanen gevormd zyn. Echter
is men het in dit fluk op verre na niet eens. Sommigen
beweercn, dat alle de hooge bergen op onzen
aardbol door overflroomingen, of liever door het afzetzel
der wateren ontftaan zyn, tervvyl zy aan de werkinge
der Vulkaanen den oorfprong van kleinere bergen
en eilanden toekennen; anderen wederom zyn van
een tegenovergefteld gevoelen: zy {temmen toe, dat'er
bergen gevonden worden , welke de duidelykfle kenmerken
draagen, dat zy door het water zyn bedekt geweest
, dan zy bevveeren tevens dat dit maar plaats
heeft omtrent de kleinere bergen, en dat daarentegen
alle de hooge bergen op de oppervlakte van onzen
aardbol door herhaalde uitbarftingen en door de werkingen
der Vulcaanen zyn voortgebragt. Beiden deeze
gevoelens hebben mannen aan hun hoofd, die in meer
dan één opzicht onze hoogachting verdienen, — mannen
, die, wars van alle leerftelfels welke hun beftaan
groo-