magazyn

DRAAGZAAMHEID EN ONVERSCHILLIGHEID. 773
i s fchryven, naardien zy, fchoon hiertoe onbekwaam,
„, evenwel met 't pryslyk oogmerk gefchieden, de
4, Dwaalenden krachtdaadig te recht te brengen. —
Tot wederlegging hiervan zullen wy het onvoegzaame
en ongeoorloofde van zodanig eene handelwyze tot
béhoud van Rechtzinnigen ontvouwen, (gelyk wy die
reeds ten aanzien der bekeering van dwaalenden gedaan
hebben,)en doen zien dat de Menschlievendheid,
waarop de onverdraagzaamen zich beroemen, veelal
Hechts een ydele fchaduw is. —- Ik merk dan vooraf
aan , dat, daar wy onvermogend zyn anderen in het
hart te leezen en de roerfels hunner byzondere bedryven
nooit beoordeclen kunnen , ik wel gelooven wil
dat 'er ook onverdraagzaamen zyn ter goedertrouw,
dat is zulken die , uit verkeerde begrippen, liet niet alleen
geoorloofd houden, maar zich zelfs verplicht achten,
op voorbefchreevene wyzen te werk te gaan. Wy
kunnen dus in elk byzonder geval niet bepaalen of verkeerde
Menfchenliefde , dan wel eigenlyke Menfchenhaat
, de oorzaaken zyn die tot dit bedryf aanleiding
gaven. Doch 't caracter en handelwyze veeier onverdraagzaamen
in andere gevallen gadeflaande, mogen wy
vastftellen dat de vervolgingen ter oorzaake van Godsdienftige
belydenis , ook zeer dikwyls aan Menfchenhaat
moeten toegefchreeven worden. Want wanneer
men al uit verkeerden yver oordeelen mogt tot voorftand
der Rechtzinnigheid , anders denkenden van de
Maatfchappy te moeten affnyden, ten einde daardoor
den Ketter te verhinderen zyn wangevoelens verder te
verfpreiden , anderen een fchrikbaarend voorbeeld te
geeven en dus de dwaaling krachtdaadig perken te ftellen,
uit het menschlievend oogmerk om de onfterflyke
zielen der onvaste meenigte te behouden, is het echter
on-