Samenwerking tussen professionele en niet ... - Vastgoedkennis

6.2 Kansen voor de ontwikkelaar
6.2.1 Project- versus procesmanagement
Het nut van procesmanagement wordt door veel ontwikkelaars inmiddels wel erkend, maar is nog een
tamelijk nieuw fenomeen. Samenwerken vereist een andere aansturing dan men gewend is vanuit de
theorie en de praktijk van het projectmatig werken. Bij samenwerken heb je als projectmanager te maken
met het borgen van heldere afspraken (harde kant) en anderzijds het creëren en handhaven van een
goede relatie (zachte kant). Deze harde kant weten de managers prima te managen maar de zachte kant
blijkt vaak lastiger.
De markt van ruimtelijke ontwikkeling en bouw is de afgelopen jaren sterk veranderd. Door
schaalvergroting zijn de opgaven complexer geworden en het aantal belanghebbenden is toegenomen.
Alleen door samen te werken wordt het mogelijk de complexe vraagstukken op te lossen.
Waar het bij ontwikkeling voorheen draaide om het project, gaat het proces nu steeds meer een
belangrijke rol spelen. Ontwikkelingen vergen nieuwe en extra inspanningen in de diverse fasen. Vooral de
voorfasen vergen een andere aansturing. Voordat er sprake is van een concreet project moet
tegenwoordig veel overleg worden gevoerd en moet eerst worden bepaald wat de ambities, doelen en
belangen zijn. In deze fase is het van belang dat ontwikkelaars oog hebben voor, en gevoel hebben bij de
relaties en deze ook in stand weten te houden. En dat blijkt nu juist lastig; ontwikkelaars zijn het
gewoonweg nog niet gewend. Zij moeten nu erkennen dat zij niet alleen te maken hebben met hun eigen
belangen en doelen en hun aandacht alleen hoeven te richten op hun eigen project, maar meer moeten
denken in termen als gedeelde belangen en waardecreatie. De projectmanager is ook procesmanager en
dat vraagt andere competenties. Het gaat dan niet alleen om inhoudelijke competenties maar ook om zijn
of haar persoonlijke instelling en empatisch vermogen. De projectmanager zal moeten beschikken over
vaardigheden en instrumenten om als bemiddelaar op te treden. Niet elke projectmanager is voor elke
opgave even geschikt.
6.2.2 De rol van samenwerken bij gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling kenmerkt zich door de ontwikkeling van een grootschalig gebied waarbij overheden
samenwerken met private en particuliere marktpartijen en risicodragend participeren om zowel
maatschappelijke als commerciële doelen te realiseren (Nozeman, 2010, p 423). De afgelopen jaren zit de
gebiedsontwikkeling echter in een impasse. Op een aantal terreinen doen zich knelpunten voor: de
discrepantie tussen vraag en aanbod, de lagere investeringsvolumes, de te hanteren ontwikkelstrategie en
de veranderende wet- en regelgeving. De oude manier van plannen en ontwerpen is niet meer toereikend;
gebiedsontwikkelingen moeten tegenwoordig flexibel en vraaggericht in kunnen spelen op de steeds
(sneller) veranderende marktomstandigheden (De Zeeuw, 2011). De topdown aanpak wordt vervangen
door nieuwe strategieën voor planontwikkeling met een veel globaler eindbeeld (organische
ontwikkelingen), vroegtijdige koppeling met rekenen en tekenen (minder programma en creativiteit in
grond- en opstalexploitaties), strategische faseringsmogelijkheden (flexibiliteit in product en proces) en
een vroege betrokkenheid van omwonenden en eindgebruikers (open planproces).
61