Erfgoededucatie - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

22
Onderwijsraad (2005) De stand van
educatief Nederland
van historische gebeurtenissen. Onderwerpen variëren van de Vikingen en de Romeinse tijd tot
Napoleontische veldslagen en de Tweede Wereldoorlog. Bij veel verenigingen speelt het militaire
aspect een hoofdrol, maar ook het dagelijks leven krijgt veel aandacht. De grootste clubs tellen
ruim 100 leden, andere bestaan uit een handvol mensen. Alle verenigingen maken werk van presentaties
voor het publiek, zoals educatieve voorstellingen op scholen en in musea, demonstraties
van handwerk, muzikale uitvoeringen en het naspelen van veldslagen.
4.2 SOCIAAL-CULTURELE ONTWIKKELINGEN
Canon van Nederland
In opdracht van de minister van OCW presenteerde een commissie onder leiding van prof. dr.
Frits van Oostrom in oktober 2006 een Canon van Nederland. Dat gebeurde op advies van de
Onderwijsraad die constateerde dat de (chronologische) historische kennis van Nederlanders te
wensen overliet. Dit zou deels te wijten zijn aan het geringe aantal lesuren geschiedenis binnen
het onderwijs, dat tegenwoordig bovendien meer gericht is op vaardigheden dan op parate kennis.
Kortom, er zou behoefte zijn aan een compilatie van ‘die waardevolle onderdelen van onze
cultuur en geschiedenis die we via het onderwijs aan nieuwe generaties willen doorgeven.’ 22 Of
zoals de commissie-Van Oostrom het formuleerde: ‘Het geheel van belangrijke personen, teksten,
kunstwerken, voorwerpen, verschijnselen en processen die samen laten zien hoe Nederland zich
ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. Niet alleen de positieve verhalen, zoals die over
de Gouden Eeuw, maar ook de zwarte bladzijden van het koloniale verleden (www.decanonvannederland.nl).
Behalve in het onderwijs zou een canon een functie kunnen hebben als inspiratiebron voor
(erfgoed)instellingen als musea en als hulpmiddel bij inburgering van nieuwe Nederlanders.
De canoncommissie heeft het verhaal van Nederland in vijftig ‘vensters’ ingedeeld: hoofdpersonen,
gebeurtenissen of thema’s aan de hand waarvan een breder verschijnsel wordt behandeld.
Vanuit daaruit wordt vertakt en doorverwezen. De canon, die begint met de Hunebedden en
besluit met de euro, is een vertrekpunt: op een speciale website kan iedereen zijn bijdrage toevoegen.
Twee aanbevelingen uit het rapport dat de feitelijke canon vergezelde, richten zich direct op
provincies en gemeenten. Met nadruk adviseert de commissie initiatieven te ondernemen gericht
op de ontwikkeling van een lokale canon en ziet daar een rol voor de Stichting Erfgoed Nederland
en de VNG. Daarnaast beveelt de commissie de samenwerking tussen scholen en instellingen op
lokaal niveau te bevorderen. (www.decanonvannederland.nl en www.entoen.nu )
Aandacht voor culturele diversiteit
Het Actieplan Cultuurbereik 2001-2004 zette culturele diversiteit op de agenda van overheden
en culturele instellingen. Het feit dat Nederland zich heeft ontwikkeld tot een multiculturele
samenleving zou ook tot uiting moeten komen in een hogere cultuurparticipatie van allochtone
inwoners en ‘kleuring’ van het personeelsbestand van culturele instellingen. Als mogelijkheden
om nieuwe publieksgroepen over de drempel te trekken, werden onder meer genoemd: in
programmering meer aansluiten op behoeften van inwoners met een andere culturele bagage,
confrontatie met cultuur buiten de muren van de gevestigde instellingen en een doelgroepgerichte
benadering in marketing en publiciteit. Cultuureducatie in het onderwijs en daarbuiten zou
een eerste stap zijn om allochtone jongeren voor cultuur te interesseren.
Op het gebied van erfgoed vertaalt culturele diversiteit zich onder meer in aandacht voor het erfgoed
van allochtone bevolkingsgroepen en voor hun bijdrage aan de Nederlandse cultuur. [6.4]
Huis voor de Culturele Dialoog
Het kabinet Balkenende heeft in juni 2006 op voorstel van de staatssecretarissen van BuZa en
OCW ingestemd met het driejarige pilot-programma ‘Huis voor de Culturele Dialoog’. Doel van het
Huis is de dialoog tussen groepen oude en nieuwe Nederlanders te intensiveren, waarbij kunst en
cultuur een zeer belangrijke rol spelen. Ook de VNG vindt dit een belangrijk item.
Het Huis zal zich profileren via optimaal gebruik van nieuwe media en kwalitatief hoogstaande
artistieke presentaties. Hiertoe zal het Huis onder meer verbindingen leggen met herkomstlanden
van migranten en contacten onderhouden met vergelijkbare initiatieven in Europa.
In de pilot-fase ligt het zwaartepunt bij programmering op bestaande locaties, waarbij het Huis
voornamelijk als platform en netwerk fungeert. Een landelijke regiekamer van het Huis, vooralsnog
in Rotterdam, accentueert dat het om een nationaal initiatief gaat en biedt landelijke coördinatie.
In het najaar van 2006 wordt het Huis officieel gelanceerd via een nationaal programma dat
in eerste instantie ruimte biedt aan de initiatieven van de vier grote steden (G4), maar zich in een
0