Erfgoededucatie - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

groep 7 primair onderwijs
DE KERSTVLOED VAN 1717
gemeenten Noord- en Oost-Groningen
De geschiedenis van de bewoners van Noord-Groningen is altijd nauw verbonden geweest met
het hen omringende water. Het landschap, dat al sinds 600 voor Chr. wordt bewoond, is voortdurend
aan verandering onderhevig, óók door toedoen van de mens.
Het project ‘De kerstvloed van 1717’ is ontwikkeld om deze eeuwenlange geschiedenis voor
basisschoolleerlingen te verduidelijken. Centraal staat de situatie rondom Pieterburen tijdens de
rampzalige Kerstvloed die grote delen van de Groninger kustbedijking wegsloeg. Dit gegeven
maakt het project interessant voor alle scholen in Noord- en Oost-Groningen.
Het project werd ontwikkeld door Projectbureau Erfgoededucatie Groningen in opdracht van
Stichting het Groninger Landschap, Stichting Oude Groninger Kerken, Museumhuis Groningen en
Groninger Archieven.
Aan de hand van de hoofdpersoon Martje, worden de leerlingen teruggevoerd naar de historische
dijkdoorbraak, de gevolgen daarvan voor het dagelijkse leven en de inpoldering die daarop
volgde. Naast twee lessen in de klas is voorzien in excursies in de omgeving. Het lespakket zelf
bestaat uit een verzamelmap met een docentenhandleiding, opdrachtbladen, het verhaal over
Martje, een cd met een website over haar omgeving en een hoorspel. Leerlingen maken onder
meer gebruik van oude kaarten, ooggetuigenverslagen en foto’s. Al doende komen kerndoelen
uit verschillende vakken aan bod. Doordat kinderen nagelaten sporen van de geschiedenis leren
zien, wint hun eigen omgeving aan betekenis.
Cultuur en natuur versterken elkaar
Vanuit de gedachte dat het landschap de belangrijkste culturele verworvenheid van de provincie
is – zie het bovenstaande voorbeeld – hebben het Museumhuis Groningen, Natuurmuseum
Groningen en IVN Nederland de handen in elkaar geslagen voor een integratie van natuur- en
cultuureducatie. Doel van ‘De kathedraal van het landschap’, zoals de samenwerkingsfilosofie is
gedoopt, is te komen tot vormen van omgevingseducatie met evenveel aandacht voor cultuur als
voor natuur. De gedachte is dat cultuur en natuur geen tegenpolen zijn – ingrijpen van de mens
kan ook positief uitpakken – maar elkaar kunnen versterken. De samenwerkingspartners zullen dit
concept de komende jaren verder uitwerken in concrete projecten en netwerkverbanden.
Meer informatie: info@museumhuisgroningen.nl.
onderbouw voortgezet onderwijs
vmbo-netwerk Sporen
ZEVEN ERFGOEDSPOREN
gemeente Dedemsvaart
Enthousiast gemaakt door een studiereis naar Groot-Brittannië, waar erfgoededucatie binnen en
buiten het onderwijs al is ingeburgerd, zetten docenten van scholengemeenschap Van der Capellen
maar liefst zeven erfgoedsporen uit in Dedemsvaart en omstreken voor de onderbouw van
vmbo en havo/vwo. Verrassend veel erfgoedinstellingen, variërend van historische dorpsverenigingen
tot de Stichting Fabrieksschoorstenen, wilden meedenken over bruikbare onderwerpen.
Uiteindelijk bleek er onder meer voldoende ‘lesstof’ te vinden over de tbs-inrichting Veldzicht, de
voorbeeldtuinen van Mien Ruys, het naburige Rietveldhuis en het Reest- en Vechtdal. Bij de aftrap
van het project werden deze erfgoedthema’s in dramavorm op zeven karren gepresenteerd aan
alle leerlingen, docenten, dorpsbewoners en media. Alle brugklassers hadden daarbij een functie,
van decorbouwer tot acteur.
Met de bedoeling elk jaar een erfgoedspoor helemaal uit te werken, werd begonnen met een
projectweek die in het teken stond van het industriële erfgoed op loopafstand van de school: de
kalkovens en de enige nog werkende gashouder in Nederland. Docenten van vrijwel alle vakken,
van CKV tot natuur- en scheikunde, schreven mee aan een variëteit van lessen en opdrachten.
Over het meten en bouwen van de gashouder ging het, over de functie, de rol in de lokale
economie. Ook kregen de leerlingen de opdracht om met argumenten welke locatie de beste