Erfgoededucatie - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Ook gaat de gemeente na of er al sprake is van samenwerking op het gebied van erfgoededucatie:
Is er samenwerking tussen erfgoedinstellingen onderling, met andere culturele instellingen,
of met instellingen op andere beleidsterreinen? Zijn er (structurele) contacten met het onderwijs?
Wordt er samengewerkt met een ondersteunende instelling (erfgoedhuis, centrum voor de kunsten,
onderwijsbegeleidingsdienst, provinciaal museumconsulent e.d.)?
7.2.2 Vraagzijde: doelgroepen
Cultuurparticipatie
Algemeen wordt onderkend dat de cultuurparticipatie van jongeren, laag opgeleiden en
niet-westerse allochtonen lager ligt dan die van andere publieksgroepen. Musea trekken
bijvoorbeeld op dit moment vooral hoger opgeleide, cultureel actieve, oudere autochtonen.
Van de 2 miljoen jongeren tussen de 15-25 jaar neemt slechts 10% regelmatig deel
aan een culturele activiteit. 48 Om jongeren buiten school te verleiden tot een bezoek aan
een erfgoedinstelling is het nodig aansluiting te vinden bij hun belevingswereld. [6.1]
In ‘Divers cultuurbeleid in een multiculturele samenleving’, een handreiking voor gemeenten
vervaardigd in opdracht van de VNG, wordt onderkend dat de grootste belemmering
voor cultuurdeelname van allochtonen een gebrekkige sociaal-culturele participatie is. 49
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) meet dit laatste af aan vier criteria: sociale
contacten, culturele oriëntatie, beheersing van de Nederlandse taal en identificatie met
de eigen groep . Daarnaast werpen kunst en cultuur hun eigen drempels op.
Kansen om dit patroon te doorbreken liggen vooral in het verhogen van het opleidingsniveau
en bij een doorgaande leerlijn voor cultuureducatie. Ook het scheppen van nieuw
cultureel aanbod voor verschillende bevolkingsgroepen en mogelijkheden voor interculturele
ontmoetingen zijn relevant. Vertaald naar erfgoededucatie betekent dit specifieke
aandacht voor erfgoed van migranten en ruimte voor wederzijdse kennismaking op
cultuurhistorisch gebied.
Bij het ontwikkelen van haar beleid zal de gemeente, behalve in het aanbod, inzicht moeten hebben
in de doelgroepen die haar bij erfgoededucatie voor ogen staan. We onderscheiden daarbij
drie hoofdgroepen: onderwijs, eigen inwoners en toeristen/recreanten. Bepaal de omvang van de
doelgroep(en) allereerst op basis van sociaal-demografische gegevens over de bevolking en het
verzorgingsgebied van het lokale erfgoed.
• Onderwijs
Erfgoed wordt vaak eerst en vooral ingezet in het onderwijs. De gemeente zal daarvoor een overzicht
willen hebben van de (type) onderwijsinstellingen binnen de gemeente of regio: basisscholen,
vmbo, havo/vwo, hbo/wo, beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (BVE). De inbreng van
scholen is immers van doorslaggevend belang voor het ontwikkelen van adequate erfgoededucatieprogramma’s
voor verschillende leeftijdsgroepen in het onderwijs.
• Eigen inwoners
Zoals toegelicht in hoofdstuk 6, kan erfgoededucatie voor eigen inwoners verschillende functies
hebben, variërend van cultuureducatie en vrijetijdsbesteding tot sociale cohesie, integratie en
ondersteuning bij ruimtelijke ontwikkelingsprocessen. Welke gegevens over de eigen bevolking
voor het beleidsplan verzameld moeten worden, is dus afhankelijk van het terrein waarop de
gemeente erfgoededucatie wil inzetten. Is bijvoorbeeld ‘integratie’ aangemerkt als een belangrijk
doel van erfgoededucatie dan zal de gemeente sociaaldemografische gegevens paraat moeten
hebben over grote allochtone bevolkingsgroepen in de gemeente. Om een indruk te krijgen van
het aantal potentieel te bereiken jongeren is het raadzaam te bekijken hoeveel jongeren gebruik
maken van het aanbod van culturele voorzieningen zoals een centrum voor de kunsten.
• Toeristen/recreanten
Een gemeente die met erfgoededucatie haar toeristisch product wil versterken, zal ook het jaarlijks
aantal (verblijfs)toeristen willen weten en informatie willen hebben over bezoekersaantallen
en publieksgroepen van de belangrijkste erfgoedinstellingen (gezinnen, senioren e.d.).
48
Ranshuysen, L. (2005) Onzichtbare
drempels, een analyse van het publiekspotentieel
van Nederlandse musea
49
Baarle, Y. (2004) Divers, cultuurbeleid
in een multiculturele samenleving