Erfgoededucatie - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

In regio’s met relatief weinig culturele instellingen zijn de provincies verantwoordelijk voor de
gewenste afstemming tussen vraag en aanbod. Een (tijdelijk) projectbureau van het ministerie
coördineert de landelijke activiteiten in het kader van de Regeling, zoals deskundigheidsbevordering
en kennisoverdracht. In het Innovatieplatform Primair Onderwijs, opgericht in 2006, zijn
alle relevante projecten op het gebied van innovatie in het primair onderwijs samengebracht.
Hieronder VTB (Verbreding Techniek Basisonderwijs), Teamonderwijs op maat en Kennisnet. Ook
cultuureducatie is hier als project vertegenwoordigd.
5.1.2 Voortgezet onderwijs: cultuurvouchers en CKV
Het ministerie van OCW stimuleert cultuureducatie in het voorgezet onderwijs met de uitgifte
van CKV-vouchers. In de onderbouw van het voorgezet onderwijs worden deze cultuurvouchers,
ter waarde van € 5,75 per leerling per jaar, klassikaal gebruikt. De vouchers zijn breed inzetbaar:
voor reguliere kunstvakken, maar ook voor culturele activiteiten gekoppeld aan vakken als geschiedenis,
biologie of aardrijkskunde en voor vakoverstijgende projecten. Ook zijn de vouchers
te gebruiken voor de ontwikkeling van projecten in samenwerking met een erfgoed- of andere
culturele instelling.
Voor leerlingen in de tweede fase vmbo, havo en vwo zijn CKV-vouchers a € 22,50 beschikbaar,
individueel te besteden voor het bezoeken van culturele instellingen en deelnemen aan culturele
activiteiten in het kader van het vak CKV.
Het systeem van cultuurvouchers zal in schooljaar 2008-2009 worden vervangen door een bredere
cultuurkaart voor jongeren. Het is de bedoeling dat deze ‘cultuurchipknip voor jongeren’ een
open systeem wordt, zodat ook andere partijen zoals gemeenten, private sponsors of ouders het
tegoed kunnen opwaarderen.
Het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming werd in het schooljaar 1999-2000 ingevoerd in de
tweede fase van het voortgezet onderwijs. CKV is verplicht voor alle leerlingen in de bovenbouw
van het voortgezet onderwijs. Vwo-leerlingen met een klassieke taal in hun pakket volgen het vak
Klassieke Culturele Vorming (KCV). Vanaf 2007 kunnen ook andere leerlingen hiervoor kiezen.
De invulling van CKV/KCV verschilt van school tot school, maar ‘cultuurdeelname’ is altijd een
expliciet doel. Een aantal erfgoedinstellingen heeft, naast het gewone educatieve aanbod, een
speciaal aanbod voor CKV ontwikkeld. 27
Hoe past erfgoed binnen cultuureducatie?
Erfgoed biedt leerlingen op de eerste plaats zicht op elementen die wij samen ‘cultuur’
noemen, variërend van kunstuitingen en architectuur tot dagelijkse voorwerpen,
sociale gebruiken, verhalen en tradities. Meer specifiek kan het een kapstok zijn voor
lessen over kunstgeschiedenis, waarbij leerlingen in hun eigen omgeving bepaalde
(bouw)stijlkenmerken leren herkennen of aan de hand van museumobjecten begrippen
uit de beeldende kunst leren hanteren. Het gaat bij erfgoededucatie ook om het ontwikkelen
van cultureel bewustzijn. Contact met erfgoed leidt veelal tot meer waardering
voor de eigen omgeving en creëert draagvlak voor cultuurbehoud.
Cultuureducatie is niet alleen onderwijs over, maar ook door en met cultuur. In dat laatste
geval is erfgoed het instrument om bepaalde kennis of competenties te verwerven. Een
monument bijvoorbeeld biedt leerlingen méér dan een blik op de architectuurgeschiedenis;
het vertelt ook iets over de maatschappij waarin het een plaats kreeg en kan een
kapstok zijn voor wiskunde (verhoudingen) en geografie (streekgebonden materiaal).
27 Ministerie van OCW (2006) Voort-
gangsrapportage Cultuur en School
5.1.3 Cultuurprofielscholen
In het kader van Cultuur en School heeft het ministerie van OCW sinds 2004 een twintigtal
scholen voor voortgezet onderwijs de mogelijkheid geboden zich te ontwikkelen tot ‘cultuurprofielschool’.
Een school kan zich op cultuurgebied profileren door kunst en erfgoed inhoudelijk te
integreren in het curriculum en/of actief te werken aan talentontwikkeling. Ook het bevorderen
van de samenwerking tussen het vmbo en het mbo-kunstvakonderwijs en samenwerking met
het hbo-kunstvakonderwijs valt onder deze noemer. Nog eens twintig ‘voorhoedescholen’ op het
gebied van cultuureducatie hebben gefungeerd als referentieschool voor de cultuurprofielscho-