Erfgoededucatie - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

50 Bureau Promotie Podiumkunsten
(2005) Jong en Grijpbaar. Uitkomsten
van experimenten met jongerenmarke-
ting in de theatersector
51 Drents Archief/Twynstra Gudde
(2005) Verleiden met Verleden. Het
archief op zoek naar nieuwe doelgroepen
52 Sociaal en Cultureel Planbureau
(2003) Snuffelen en graven. Over
doelgroepen en digitaal toegankelijke
archieven
Doelgroepenbeleid
Wat willen wij voor welke bezoekers betekenen en hoe organiseren we dat? Kort samengevat is
dat de kern van doelgroepenbeleid. Voor de eigen inwoners van een gemeente kijken we naar
een traditionele indeling op basis van demografische kenmerken, opleiding en welstandsniveau.
Als gevolg van de grote diversiteit in leefstijlen die in ons land is ontstaan is het denken in brede,
goed te onderscheiden doelgroepen weinig effectief meer als beleids- en marketinginstrument.
Jongeren functioneren binnen tal van subculturen en ook senioren zijn er in soorten. Allochtonen,
die in Nederland circa 160 verschillende culturele achtergronden vertegenwoordigen zijn evenmin
aanspreekbaar als één groep. Publieksgroepen worden daarom, zo ver nuttig en noodzakelijk,
verder onderverdeeld in kleinere categorieën. Bij het ontwikkelen van beleid kan dan rekening
worden gehouden met specifieke behoeften en meest geschikte communicatiemiddelen.
Om tot een doelgroepensegmentatie te komen, werken instellingen en onderzoekers in de
praktijk met heel verschillende typologieën. Zo noemt het rapport ‘Jong en Grijpbaar’ bijvoorbeeld
negen criteria om het jongerenpubliek in te delen (pubers/adolescenten/jongvolwassenen
- trendsetters/trendvolgers, schoollovers/schoolhaters - citykids/plattelandsjochies, et cetera). 50
Bij erfgoedbezoek spelen ook belangstelling en ervaring mee. Een daarop toegespitste classificatie
werd gepresenteerd in het rapport ‘Verleiden met Verleden’, dat de eindresultaten van de
Marketingpilot Noordelijke Provincies (2005) bevat. 51 Het indelingscriterium is hier ‘het gemeenschappelijk
consumptiegedrag in de vorm van de vraag naar erfgoedinformatie’. Daarop zijn vijf
doelgroepen gebaseerd: (erfgoed)snackers, ondiepe gravers, diepgravers, intermediairs en educators.
Deze zijn beschreven met een eigen profiel, kernbehoeften en een basis-serviceconcept. Zo
zijn erfgoedsnackers vaak te vinden bij cultuurhistorische topevenementen en ondiepe gravers
goed te bereiken via internet.
De SCP-publicatie ‘Snuffelen en graven’ die verslag doet van nader onderzoek naar digitaal
toegankelijke archieven, hanteert een indeling op basis van aanwezige cognities, zoekgedrag en
betrokkenheid. Het rapport biedt ook enkele praktische richtlijnen voor doelgroepenbeleid. Voor
een specifieke aanpak in educatieaanbod of communicatie daarover moet een doelgroep onder
meer groot genoeg zijn, homogeen zijn (qua kennis, interesse, herkomst e.d.) en over langere tijd
stabiel. In genoemd rapport wordt ook geconstateerd dat er weliswaar sprake is van een grotere
interesse in het verleden, maar dat nog weinig bekend is naar welke soort onderwerpen de
belangstelling uitgaat. Een gemeente of lokale erfgoedinstelling zou daar gericht onderzoek naar
kunnen doen. 52
ERFGOEDPROGRAMMA
NIEUWEGEIN
Behoud door ontwikkeling
In de eerste nota Cultuurbehoud (1996) van Nieuwegein werd vastgesteld dat er, na een periode
van explosieve bevolkingsgroei (ca. 61.500 inwoners), meer aandacht nodig was voor kwaliteit en
identiteit van de stad. Nieuwegein is behalve ‘jong en dynamisch’, ook goed bedeeld met erfgoed,
doordat de voormalige dorpskernen Vreeswijk en Jutphaas in deze gemeente opgingen. Voortbouwend
op de resultaten van de eerste erfgoednota formuleerde Nieuwegein haar ambities
voor de periode 2006-2010. Om een integrale benadering van erfgoed te bewerkstelligen kwam
de nota tot stand in samenwerking tussen de afdelingen cultuur, toerisme en onderwijs.
Centrale doelstelling bleef ‘behoud door ontwikkeling van cultuurhistorische waarden’. Nevendoel
is het versterken van de eigen cultuurhistorische identiteit, vanuit het idee dat erfgoed de
gemeenschapszin kan versterken. Daarnaast is het de bedoeling dat erfgoed en toerisme elkaar
wederzijds gaan versterken. Om de betrokkenheid van inwoners bij het plaatselijke erfgoed te
vergroten, zal gewerkt worden aan een betere toegankelijkheid en herkenbaarheid daarvan.
Vertrekpunt daarbij is dat erfgoed meer kan en moet zijn dan de som der delen: meerwaarde
ontstaat door onderlinge samenhang en samenwerking.
Vanuit een sterke, herkenbare eigen rol zal de gemeente samenwerking zoeken met andere overheden
en partners in het veld. Het accent ligt de komende jaren op grotere projecten en thema’s.
Versnippering in kleinere subsidiestromen wordt tegengegaan. Nieuwegein zal aansluiten bij
provinciale ontwikkelingen, vooral omdat de omvang en organisatie van lokale erfgoedinstel-