WOORDENBOEKJE - De Taal van Overijssel

56
Tükkert, m. Kneu. Ook scheldnaam
voor iemand met rood haar, en dan
meestal met de bijvoeging van
rooie. W acht is, léleke rooie
tü kkert!
Verg.: Sjan d arm .
Tün. Heg of afscheiding van vlechtwerk.
Sam.: Tünwark, vlecht- of
kribwerk.
Tünen. Vlechtwerk, mandewerk van
teenen maken voor afscheidingen,
beschoeiingen, kribben, enz.
Verg. ons: Hollandsche tuin.
Ook: W .-V l. de Bo geeft: tuin —
haag, heining. H gd.: Zaun.
T ü nham er, m. Hamer, slei, slegge,
waarmede men de palen voor tuinwerk
(kribwerk, vlechtwerk) in den
grond slaat.
Van iemand, die een rood, opgezet
hoofd heeft van agitatie, inspanning,
warmte of kwaadheid, zegt men:
Hiee hef ' n kóp as 'n tünham er.
In de buurt van Deventer hoorde
ik zeggen: as 'n tü rh am er en men
verklaarde dit: als een hamer, waarmede
men de tü rpaal, d.i. tuierpaal
(waaraan een koe, schaap of
geit op de weide, op de spurrie
enz., wordt vastgebonden) in den
grond slaat. Tuieren = vastmaken.
In Zutphen zegt men: as 'n tü r =
hane.
Tüntelpöt of Tünteldöze. Tonderdoos.
Tüntel, tonder, staat in verband
met Hgd. zünden, ontbranden.
Tur, m. Poos, tijd. Hiee is 'n héle
tu r z*eek ewest, üt de stad ewest.
B i turen — nu en dan. B i turen
isse de vlügste van allem aole;
m aor hiee kan ook bi tu ren arg
lui wèzen. Janoom e kan der bi
turen zoo wit ütz’een, daj zolt
zeggen, datte 'n öfgaonde z*eeks
te hef.
Turen. Tuieren, vastbinden. W i hebt
de b 1eesten halve dagen op 't
etgron etürd. Zie: Tünham er.
T ü te , m. K ip. Vooral het verklein­
woord wordt dikwijls gebruikt :
tü tje s. Ook Dr. en Geld.
T ü tjen. Vklw. van tüte, kip; doch
ook: vleinaam voor kind. M v.:
tu tjes.
T u tm em . Geheel hetzelfde, tout de -
même. 't Is hier 's m iddags altït
•eenen tu tm em : zurkool m et
1eerappels öf 'eerappels m et zurkool.
't Is m ïn ieenen tutm en. Het
is me onverschillig.
Tw 1eedonkeren. Avondschemering.
Tw *eelichten. Morgenschemering.
u
(Uitspreken: oe).
Ule! Gekheid! M énï dattet wöl dón?
Jao, ule (fluiten!) Zie ook van
Dale op: Oele.
Ulevlücht, m. Oogenblik. Ik bin in
'n ulevlücht wérüm m e. H!ee kan
alles in 'n ulevlücht, m aor dan
m oj n*eet z*een hoe 't edaon is.
*ülie voor ilü = gijlieden, met accusatief:
ulü.
Ülk, m. Bunzing. Bülsink wordt ook
gebruikt, o.a. in stinkbülsink. Zie
dat woord.
Ü m m ebollen. Ombollen, van partij,
besluit, voornemen veranderen. Het
woord bet. eigenlijk: opnieuw „b o llig”
worden, wat blijkt, wanneer
een koe begint te „reppelen” , d.i.
met de voorpooten op een andere
koe springt.
U m m e d ö n .'tE r im and üm m edón
= iemand bedriegen, foppen. Nu
gelövik daj 't er m in üm m e wilt
don!
i m m es of Jüm m es. Immers.
t’m sgelik, bijw. N agenoeg.'t Is üm s =
gelik dr*ee wéke eléjen. Of:
meestal. Hiee kümp üm sgelïk
tégen vier ür. Of: misschien. 1
wilt tóch üm sgelïk n1eet alles
hebben?
Üm toch. A l daarom. W aorüm m e
döj d at? üm tóch, d.i. daar wil