Mondiale vorming en wereldburgerschap - Kortlopend ...
Mondiale vorming en wereldburgerschap - Kortlopend ...
Mondiale vorming en wereldburgerschap - Kortlopend ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1 Theoretische verk<strong>en</strong>ning<br />
1.1 Voorbij de staatsburger: naar binn<strong>en</strong> <strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong><br />
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur <strong>en</strong> Wet<strong>en</strong>schap (2004; 2005) heeft aangegev<strong>en</strong><br />
dat schol<strong>en</strong> nu aandacht moet<strong>en</strong> bested<strong>en</strong> aan burgerschaps<strong>vorming</strong> <strong>en</strong> dat deze<br />
aandacht gericht moet zijn op ‘actieve participatie <strong>en</strong> integratie’. Burgerschap wordt<br />
in deze visie niet alle<strong>en</strong> gepositioneerd op het politieke niveau, maar ook op het sociale<br />
<strong>en</strong> culturele niveau. Het gaat dan om het in de wereld staan <strong>en</strong> je verhoud<strong>en</strong> tot<br />
ander<strong>en</strong>. Burgerschapsontwikkeling zit hiermee dicht aan teg<strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeitsontwikkeling.<br />
Het begrip burgerschap <strong>en</strong> daardoor ook burgerschaps<strong>vorming</strong> is verre van e<strong>en</strong>duidig<br />
(Veugelers, 2006; 2007). Verschill<strong>en</strong>de invulling<strong>en</strong> zijn mogelijk: burgerschap<br />
kan meer op aanpassing gericht zijn, op individuele ontwikkeling <strong>en</strong> op e<strong>en</strong> meer<br />
kritisch-democratische invulling (Le<strong>en</strong>ders & Veugelers, 2004). De Winter (2007)<br />
pleit in het verl<strong>en</strong>gde van Dewey (2003) voor het ontwikkel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> democratische<br />
houding. Schol<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> door de overheid biedt keuzes mak<strong>en</strong> bij de invulling<br />
van burgerschaps<strong>vorming</strong>.<br />
Traditioneel is burgerschap verbond<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> formeel staatsburgerschap (Van<br />
Gunster<strong>en</strong>, 1992), maar steeds meer wordt burgerschap gezi<strong>en</strong> als manier van in de<br />
wereld staan (Haste, 2004). Burgerschapsontwikkeling <strong>en</strong> morele ontwikkeling word<strong>en</strong><br />
daarbij steeds nadrukkelijker met elkaar verbond<strong>en</strong> (Oser & Veugelers, 2008).<br />
Het proces van burgerschaps<strong>vorming</strong> kan wordt gezi<strong>en</strong> als positionering in praktijk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> discours<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> individu maakt bewust <strong>en</strong> onbewust keuzes in deze positionering,<br />
construeert eig<strong>en</strong> narratiev<strong>en</strong> <strong>en</strong> transformeert praktijk<strong>en</strong>.<br />
Het zich positioner<strong>en</strong> vindt niet alle<strong>en</strong> plaats op het formeel politieke niveau maar<br />
ook op het gebied van de ‘civil society’, informele <strong>en</strong> formele omgangsvorm<strong>en</strong>, binn<strong>en</strong><br />
politieke kaders als de staat (Nederland) <strong>en</strong> in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate op interstatelijk<br />
niveau (Europa). Banks (2004) ziet burgerschaps<strong>vorming</strong> als deels overlapp<strong>en</strong>de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in het culturele, nationale <strong>en</strong> werelddomein.<br />
Het gevaar dreigt dat burgerschap als iets statisch wordt gezi<strong>en</strong> waaraan bijvoorbeeld<br />
nieuwkomers in e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving, zoals jonger<strong>en</strong> <strong>en</strong> immigrant<strong>en</strong>, zich moet<strong>en</strong><br />
9
Change language