Mondiale vorming en wereldburgerschap - Kortlopend ...

22
ruiming en verbreding van het perspectief van leerlingen. Daarbij
houd je rekening met de leeftijd van leerlingen. Geleidelijk aan
verbreden we de blik van de leerlingen. In het basisonderwijs ligt
het accent op nabijheid. In de onderbouw vo op het verkennen van
het vreemde en geheimzinnige, dat raakt al aan mondiale zaken, en
in de bovenbouw maken we de blik zo ruim mogelijk. Daar gaat het
om alomvattend kijken en je eigen visie ter discussie durven stellen
door bijvoorbeeld met de ogen van de wereld naar een Nederlands
probleem te kijken. Voor wereldburgerschap is dat belangrijk. Met
name vijftien- zestienjarigen zouden de geschiedenis en de aarde
eens kunnen bekijken met de ogen van een marsmannetje: bezie de
geschiedenis en het verloop van conflicten eens op een andere
manier. Het Midden-Oostenconflict bijvoorbeeld heb ik behandeld
in de klas door een grote foto vanuit de ruimte te laten zien: dit is
het gebied waar het allemaal gebeurt. Dat had zijn uitwerking: hoe
kan het dat mensen zulke conflicten hebben en elkaar zo te na staan
op zo’n klein gebied. Dat was het perspectief van buiten af. Dat is
belangrijk voor het duiden van conflicten: er niet in opgaan, maar
het overzicht houden. Dat is een van de belangrijke zaken bij
mondiale vorming: de betrekkelijkheid van zaken laten zien aan
zestien-, zeventien en achttienjarigen. Maar ook in de 1e klas van
het vmbo kun je burgerschapselementen naar voren halen, maar
andere, zoals de zorg voor de omgeving, de buurt. Later komt de
uitbreiding. Je moet niet teveel tegelijkertijd willen en meegaan met
de leeftijd van de leerlingen. Het broeikaseffect is niet voor
kinderen van de lagere school, die hebben dan geen hoop meer.
Er is behoefte aan een leerlijn burgerschapsvorming, niet zomaar
meteen mondiaal, maar echt opgezet vanuit de ontwikkeling van
leerlingen. Er is een geleidelijke opbouw nodig. Er is eerst een
vorm van nationale identiteit nodig, zoals met je voetbalclub, je
kerk, dat moet eerst gebeuren, van daaruit kun je het verbreden,
blijkt in de praktijk. Andersom werkt veel minder. Eerst zorgen dat
je weet wie je bent, dan kun je het uitbreiden. Burgerschap
betekent: zorg voor je directe omgeving, voor de mensen in je klas.
Er is een soort werkverdeling tussen geschiedenis en maatschappijleer
als het gaat om burgerschapsvorming. Wij vonden dat het
vooral bij maatschappijleer aan de orde moest komen. Burger-