Mondiale vorming en wereldburgerschap - Kortlopend ...

Meer moreel dan politiek
De docenten in het onderzoek waren over het algemeen duidelijk betrokken bij het
onderwerp en willen vermijden dat burgerschapsvorming beperkt wordt tot een nationaal
perspectief en het accent op goed sociaal gedrag. Een breder meer moreel en
democratisch gerichte vorm van burgerschapsvorming vinden zij wenselijk. Bij een
meer politieke invulling gericht op het verkleinen van ongelijkheid in machtsverhoudingen
hebben zij pedagogisch gezien meer aarzelingen. Zij vragen zich af of het
werkt, of het mag en of leerlingen op deze leeftijd er al aan toe zijn. Tegelijkertijd
erkennen zij dat docenten soms niet voorbij kunnen gaan aan machtsverhoudingen.
Docenten lijken vooral leerlingen aan te willen spreken op een kritische en open
houding, waardering voor diversiteit en op betrokkenheid. Dus op de eerste plaats op
het morele niveau, en minder op het politieke.
Een pedagogische keuze voor het morele?
Vanuit een meer theoretisch perspectief kan de vraag worden gesteld naar de relatie
tussen morele en politieke ontwikkeling. In de praktijk en ook theoretisch zijn het
morele en het politieke niet goed te onderscheiden. Het morele heeft echter betrekking
op persoonlijke drijfveren. Het gericht zijn op de ontwikkeling van in het bijzonder
het morele kan een belangrijke fase in burgerschapsvorming zijn. Het ontwikkelen
van gevoelens van rechtvaardigheid, betrokkenheid en humaniteit heeft
dan de prioriteit en de leerling kan deze dan later misschien inzetten in politieke
verhoudingen.
Deze morele waarden kunnen overigens nog op diverse wijzen later worden vertaald
in politieke analyses en acties. Deze vertaling hangt af van de analyse die de betrokkenen
maken van sociale en politieke verhoudingen en posities die hierin worden
ingenomen. Deze vertaling van het morele in het politieke lijkt buiten het aandachtsveld
van het voortgezet onderwijs te staan.
Onderwijskundige vormgeving
De docenten stellen dat er op het gebied van burgerschapsvorming meer afstemming
moet zijn tussen de vakken en tussen meer ervaringsgerichte projecten en de vakinhouden.
Bovendien is een opbouw in leerlijnen noodzakelijk om herhaling te beperken.
68