NJB-1427

© Patrick Post / Hollandse Hoogte
telijk inzicht gevraagd en daaraan lijkt het nogal eens te
ontbreken. Zowel bij de procedure rondom de benoeming
van de Ombudsman als bij de schorsing van Voortman
is van gecontroleerde procesbewaking niet bepaald
gebleken. De kritiek is niet nieuw, want zo’n half jaar
geleden werd duidelijk dat acht fractievoorzitters, onder
wie GL-fractievoorzitter Van Ojik, Kamervoorzitter Van
Miltenburg ‘totaal ongeschikt’ voor de functie hadden
genoemd. De Kamer blameert zich door interne kwesties
zoals benoemingen en schorsingen telkens zo uit de
hand te laten lopen.
Ten slotte blijkt het onophoudelijke gehijg van de
(sociale) media ook nu weer van cruciaal belang te zijn
geweest. De Kamervoorzitter schijnt Van Ojik te hebben
aangespoord maatregelen te treffen tegen Linda Voortman
toen bleek dat de namen van andere sollicitanten
rondzoemden in Den Haag. De krant van wakker én autominnend
Nederland, suggereerde dat Voortman, de
belangrijkste opposant van ANWB-directeur Van Woerkom,
die namen bewust had gelekt naar de pers in een
anonieme mail. Kennelijk geschrokken van die berichtgeving
heeft Van Ojik besloten om Voortman dan toch maar
zelf te schorsen, al was dat ‘natuurlijk veel te laat’ volgens
parlementair verslaggever Dominique van der Heyde in
Nieuwsuur. De grond voor schorsing is niet dat zij het lek
zou zijn, want dat staat helemaal niet vast, maar dat zij de
namen van geschikte kandidaten, die wel voorkwamen op
het lijstje van de Commissie van Aanbeveling, maar die
niet waren voorgedragen, had gedeeld in de vertrouwelijkheid
van de fractie.
Als Voortman slechts heeft gedaan waarvoor ze op
het matje is geroepen, dan vraag je je af wat daarvan nu
precies het probleem is. Mocht ze wel het lek naar de
pers blijken te zijn, dan ben ik benieuwd welke sanctie
dan zal worden geëist en opgelegd. De schorsing lijkt in
de eerste plaats een overdreven uiting van flinkigheid
om verder rumoer de kop in te drukken en niet veel
meer dan een onzinnige manoeuvre die moet afleiden
van het werkelijke probleem. Dat is dat geheime informatie
steeds maar weer op straat komt te liggen. Dat is
schering en inslag in politiek Den Haag en ondermijnt
het gezag van het openbaar bestuur. Het pleit voor het
Presidium dat naar het lek onderzoek wordt gedaan
met het oog op eventuele strafrechtelijke sancties, maar
ik ben bang dat het weinig zal opleveren. De intieme
relatie tussen politiek en pers heeft een perverse kant
die telkens weer leidt tot dit soort taferelen. Wat dat
betreft is een vergelijking met voetbal zeker gerechtvaardigd.
Regering en Kamers lijken van plan te zijn in de
Grondwet op te nemen dat Nederland een democratische
rechtsstaat is. Veel kwaad kan dat niet, lijkt mij, maar het
is veel belangrijker dat diezelfde organen zich ervan
bewust zijn wat dat dan precies inhoudt. In de eerste
plaats betekent het dat regels democratisch tot stand
komen en dat die vervolgens ook worden toegepast zoals
ze bedoeld zijn. Een derde element is dat er een vorm van
onafhankelijk toezicht bestaat als iets niet volgens de
regels gaat. In kwesties als deze ontbreekt zo’n externe
toezichthouder en spelen Kamer en pers zelf de hoofdrol.
Helaas kun je als toeschouwer niet anders dan concluderen
dat de hoofdrolspelers er een amateuristische soap
van hebben gemaakt.
Auteur
1. Mr. dr. H.G. Warmelink is hoofddocent Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen.
NEDERLANDS JURISTENBLAD – 24-07-2014 – AFL. 27 1827