De kwetsbaarheid van het Europese landbouw- en voedselsysteem ...

Box 7.10 Voornemens Europese Commissie m.b.t. prijsstijgingen en volatiliteit
Op de Landbouwraad van 24 januari 2011 heeft Eurocommissaris Ciolos bekend gemaakt initiatief te gaan nemen
inzake de internationale landbouwmarkten. We citeren uit het Nederlandse verslag van deze Raad:
"Commissaris Ciolos heeft informatie verstrekt over de stand van zaken op de belangrijke mondiale landbouwmarkten.
De activiteiten in het kader van de G20 op het gebied van agrarische grondstoffen, prijsvolatiliteit en
markttransparantie en in het kader van de WTO/Doha-onderhandelingen stonden centraal.
Volgens Commissaris Ciolos is er sprake van een sterke stijging van de prijzen op de internationale landbouwmarkten.
De huidige prijsvolatiliteit wordt volgens de Commissie niet veroorzaakt door de stand van de voorraden,
zoals dat in 2008 het geval was. De beheersing van de prijsschommelingen zal besproken worden in het
kader van de G20. De Commissie kondigde de mededeling Tackling the challenges in commodity markets and
on raw materials aan, die op 2 februari jl. is verschenen. Hierin gaat de Commissie nader in op transparantie
door verbetering van de kwaliteit van datavoorziening, in het bijzonder op het gebied van de voorraadvorming.
Verder gaf Commissaris Ciolos aan voornemens te zijn om te komen tot een wereldwijd forum van de belangrijkste
spelers (importeurs en exporteurs) op deze markten, waardoor crises beter voorspeld zouden kunnen worden.
Ook heeft Commissaris Ciolos aangegeven te willen werken aan:
• de beschikbaarheid en transparantie van informatie over publieke en particuliere opslag, productie en consumptie;
• de beschikbaarheid in noodsituaties van voorraden voor structureel van voedselimport afhankelijke landen;
• voedselzekerheidsmechanismen voor landen die zich geconfronteerd zien met spanningen op het gebied van
voedselvoorziening;
• de rol van de Commissie op het gebied van voedselhulp, zowel op internationaal als op EU-niveau;
• instrumenten voor internationale governance op dit terrein, bijvoorbeeld door mechanismes voor een institutionele
dialoog tussen sleutellanden.
(..) De Franse delegatie heeft een opsomming gegeven van de activiteiten ten aanzien van prijsvolatiliteit van het
Frans Voorzitterschap van de G20. De Franse delegatie kondigde een vergadering aan voor 22 en 23 juni 2011.
Frankrijk is voornemens een actieplan op te stellen, met onderwerpen als een early warning system en transparantie.
Verder heeft Frankrijk gewezen op regulering van de handel in grondstoffen. Het actieplan zal geaccordeerd
moeten worden tijdens een bijeenkomst van staatshoofden en regeringsleiders van de G20, eind 2011."
Dit zijn geen geringe voornemens. Frankrijk en de Commissie zetten naast het klassieke instrument van voedselhulp
ook transparantie, voorraden, voedselzekerheid ontwikkelingslanden en global governance op een mondiale
agenda. Hoeveel steun deze voornemens in de G20 krijgen zal later dit jaar blijken.
Bron: www.rijksoverheid.nl/.../verslag.../verslag-landbouw-en-visserijraad-d-d-24- januari-2011.pdf
Opschorting van de importheffing en importsubsidies kosten de EU juist geld. Toch schrapte
de EU tijdens de prijspiek van 2007/08 voor enkele maanden de importheffing van 10% op
graan. En in februari 2011 deed zij dat opnieuw. Motief in beide gevallen was de hoge interne
prijs. 189
Welke variant ook wordt gekozen, er kan snel een opwaarts effect zijn op de graanprijs op de
wereldmarkt. Dat is vooral nadelig voor voedselimporterende ontwikkelingslanden. 190 Maar
het hemd is vaak nader dan de rok.
Een meer preventieve optie is regulering van de graanhandel, bijv. een verplichting om tenminste
50% volumeprocent van de contracten af te sluiten op jaarbasis, zodat de handelaar bij
een relatief hoge prijs in de EU snel kan omschakelen naar levering binnen de EU. Maar dat
189
Daarnaast overwoog de EC verruiming van het tariefquotum voor Canada (agd 11 maart 2011).
190 De FAO over de exportheffing in 1996 en de opschorting van de importheffing in 2007/08: "...they seem to
have exacerbated the increase in world prices and put a significant burden on food importing countries. In
brief, in these two cases, the EU policy generated a significant externality by stabilising its own domestic
prices at the expense of net food importing countries.” (ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/012/i1098e/i1098e10.pdf)
80