De kwetsbaarheid van het Europese landbouw- en voedselsysteem ...

Adviezen
EU Landbouwbeleid
Advies 1. Verbreding GLB tot GVLB
Nederland moet zich bij de komende hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
(GLB) inzetten voor een verbreding van dat beleid tot een Gemeenschappelijk Voedselen
Landbouwbeleid (GVLB).
Advies 2. Veerkracht opnemen in doelen GVLB
In het GVLB behoren de doelstellingen voorop te staan. De Europese Commissie heeft dat in
haar recente hervormingsvoorstellen ook gedaan. Voedselzekerheid is terecht als doelstelling
gehandhaafd. Daarbij worden echter eenzijdig crisismaatregelen (o.a. verlengde interventieperiode)
voorgesteld voor zeer lage prijzen, niet voor zeer hoge prijzen als gevolg van calamiteiten
of andere factoren. 273 Wel wil de Europese Commissie initiatieven nemen ter beperking
van prijspieken op de wereldmarkt.
Zulk beleid is ook voor de EU zelf nodig voor drie doelen:
• de productieketens in de EU minder kwetsbaar maken voor natuurrampen binnen en
buiten Europa, epidemieën van plant- en dierziekten, vulkaanuitbarstingen en de grillen
van de wereldmarkt en de geopolitiek;
• waarborgen dat kwetsbare bevolkingsgroepen, met name stadsbewoners in de minst
welvarende EU-lidstaten, ook bij calamiteiten toegang behouden tot betaalbaar basisvoedsel;
• voorkomen dat de EU de gevolgen van calamiteiten botweg afwentelt op de wereldmarkt
en daarmee op voedselimporterende ontwikkelingslanden.
Zet u in de EU in voor toevoeging van de volgende subdoelstellingen aan het GVLB:
• waar mogelijk verkleining van de kans op calamiteiten voor landbouw en voedselvoorziening.
Dat kan uiteraard niet voor extreme weersomstandigheden en vulkaanuitbarstingen,
maar wel voor ziekten en plagen. Het daarvoor bestaande beleid behoeft aanscherping,
onder meer met het oog op het risico van bioterrorisme;
• versterking van de veerkracht van landbouw en voedselvoorziening ten opzichte van
calamiteiten. Ook daarvoor bestaat onvoldoende beleid.
Advies 3. Voorkom en corrigeer marktfalen
Vertrouw voor versterking van de veerkracht niet geheel op de “onzichtbare hand” en het
zelfregulerend vermogen van de markt. Dat vermogen is groot maar kan falen, vooral in de
landbouw en zeker bij calamiteiten. Ook Nederlandse food bedrijven pleiten voor actiever
beleid van de EU inzake calamiteiten.
Advies 4. Houd meer rekening met geopolitieke risico's
Het is nog niet met zekerheid te voorspellen welk economisch systeem op de wereldmarkt
gaat winnen: de vrije markt met private bedrijven als bepalende spelersof politiek gestuurde
handel door (semi)staatsbedrijven. Mogelijk blijft er ook een mengvorm van beide.
Zet niet langer alle kaarten op het scenario van liberalisering, maar houd ook rekening
met andere mogelijke scenario's. Spreid risico's door te kiezen voor een no-regret beleid.
273 De doelstellingen van het GLB genieten nog brede steun onder de Europese bevolking. Zie o.a. de periodieke
opiniepeiling gehouden in 2009: Eurobarometer: What Europeans think of agriculture and the CAP.
ec.europa.eu/agriculture/survey/index_en.htm. En de samenvatting van het internetdebat georganiseerd door
de Europese Commissie: The Common Agricultural Policy after 2013. Public debate.
ec.europa.eu/agriculture/cap-post-2013/debate/.../executive-summary_en.pdf
128