De kwetsbaarheid van het Europese landbouw- en voedselsysteem ...

More documents

Recommendations

Info

Figuur 4.4 Wereldwijde soja-handelsstromen 2009. Bron: Rabobank Group 2010. Sustainability and security of the global food supply chain. Kans op wegvallen import soja door maatschappelijke oorzaken in de EU Stilleggen van de import van soja(schroot) door havenstakingen of -blokkades is zeer wel denkbaar, maar dat zoiets langdurig plaatsvindt in alle grotere Europese zeehavens tegelijk lijkt nagenoeg uitgesloten. Knelpunt kan wel zijn dat havens zich hebben gespecialiseerd op specifieke goederenstromen, maar ook dat zal op Europese schaal niet snel een groot probleem worden. De kans op een langdurige invoerstop van soja(schroot) door verscherpt GMO-beleid lijkt eveneens gering omdat zo'n verbod waarschijnlijk snel zou worden versoepeld als de prijzen van veevoer, vlees en zuivel sterk stijgen. Als Greenpeace dat zou proberen te verhinderen zou de volkswoede zich wel eens tegen hen kunnen richten. Anders gezegd: honger maakt transgene bonen zoet. Kans op wegvallen import soja door externe oorzaken De kans op havenstakingen of –blokkades in exporterende landen is niet gering, maar wel gering is de kans dat zoiets langdurig optreedt in alle soja(schroot) exporterende havens in Zuid Amerika. Eveneens verwaarloosbaar lijkt de kans dat sojaproducerende boeren en handelaren in Zuid Amerika en/of de VS een langdurige en grootschalige leveringsboycot weten te organiseren (zoals zij de laatste jaren gedurende korte perioden hebben gedaan in Argentinië). Zo’n boycot werkt immers als een boemerang, temeer omdat de waarde van de opgeslagen soja terugloopt naarmate de boycot langer duurt. De kans dat de stakende bedrijven hun front gesloten houden daalt dan met de week. 29
Groter, hoewel niet te kwantificeren, lijkt de kans op uitvallen van de import door een misoogst in Zuid Amerika. 83 Die kans stijgt doordat soja grotendeels wordt geteeld in zeer grootschalige monoculturen met een smalle genetische basis: ideaal terrein voor pathogenen en plagen. Ook de kans op mega-aankopen door Chinese staatsbedrijven neemt toe, 84 gelet op de stijgende vleesconsumptie in China, de toenemende soja-import (Figuur 4.3) en de enorme koopkracht van dat land. China importeert veel meer soja uit Zuid Amerika dan Europa (Figuur 4.4). Dus als Argentinië en Braziliaanse exporteurs moeten kiezen tussen China of Europa, is de kans groot dat ze voorrang zullen geven aan hun grootste afnemer. Historische voorbeelden We besluiten dit hoofdstuk ter illustratie met enkele historische voorbeelden van calamiteiten voor de Europese landbouw. Tabel 4.2 geeft een overzicht. Let wel: de lijst is tamelijk willekeurig. Er kan dus niet uit worden afgeleid dat calamiteiten sinds 1950 vaker zouden voorkomen. De uitbarsting van de Tambora in 1815 was een grote aanslag op de voedselzekerheid in Europa. De grootste aanslag in de periode daarna was de invasie van de Phytophthora schimmel in 1846/47. Die heeft een verwoestende epidemie van aardappelziekte veroorzaakt in Nederland, België en vooral Ierland. De Ierse bevolking halveerde in 10 jaar tijd door honger, emigratie en verlaagde geboortecijfers. Ook in België heerste honger. Ook tijdens de beide wereldoorlogen is massaal honger gelden in Europa. Maar kijken we naar de calamiteiten na WO II, dan heeft geen enkele daarvan de voedselzekerheid van Europa serieus in gevaar gebracht. Alle rampen konden worden opgevangen door: • vervangende aankopen elders in de EU en op de wereldmarkt; • substitutie van de ene soort vlees (i.c. rundvlees) door een andere (varkens- of pluimveevlees). De veerkracht van het Europese voedselsysteem ten opzichte van interne calamiteiten is dus groot. Ernstiger waren de gevolgen voor de landbouw zelf. Enkele cijfers voor droogte: in 1976 daalde de landbouwproductie in het zuiden van Nederland meer dan 50% in vergelijking met een jaar met optimale watervoorziening. Tijdens de droogte van 2003 daalde de productie van graan in de EU-15 met 11,4%. Het effect op de veevoerproductie was -30% in Duitsland en Spanje tot -40% in Italië en -60% in Frankrijk. Als gevolg hiervan daalde de melkproductie (ook in de daaropvolgende winter). 83 84 De Zuid-Amerikaanse sojateelt werd in het afgelopen decennium onder meer geplaagd door de schimmelsoorten Phakopsora pachyrhizi - veroorzaker van (Aziatische) sojaroest - en Cercospora sojina - veroorzaker van frogeye leafspot. Zie: http://www.bayercropscience.com/bayer/cropscience/cscms.nsf/id/AsiSoyRus_Agro/$file/asian_soybean_rus t.pdf Op de Chinese sojamarkt bestaat overigens de omgekeerde situatie: het zijn geen staatsbedrijven die de import en verwerking van soja domineren, maar de vier westerse graangiganten Archer Daniels Midland, Bunge, Cargill en Louis Dreyfus ("ABCD") alsmede Wilmar International. Tezamen beheersten zij in 2009 80% van de Chinese markt. Zie: J. Engwerda, Buitenland verdringt sojasector in China. Agrarisch Dagblad 6 mei 2009. Bij schaarste in China zullen deze concerns een groot deel van de soja op de markt aankopen, maar waarschijnlijk niet alles, want zij moeten ook andere grote klanten te vriend houden. Maar bij dreigende sociale onrust zou een Chinees (semi)staatsbedrijf de opdracht kunnen krijgen op zoek te gaan naar nog meer soja tegen elke prijs. 30
Page 1 and 2: De kwetsbaarheid van het Europese l
Page 4 and 5: Inhoud ____________________________
Page 6 and 7: Optie 2. Voorschrijven buffercapaci
Page 8: De kwetsbaarheid van het Europese l
Page 12 and 13: Samenvatting rapport en advies ____
Page 14 and 15: van ondervoeding door gebrek aan ij
Page 16 and 17: schaarste, braakgelegde grond voor
Page 18 and 19: Summary of report and advice ______
Page 20 and 21: for lower income groups, especially
Page 22 and 23: is apparently confident that any sh
Page 24 and 25: 1. Inleiding ______________________
Page 26 and 27: Recente ontwikkelingen Na medio 200
Page 28: We bezien achtereenvolgens: • een
Page 31 and 32: egio is het weer weinig stabiel - z
Page 33 and 34: onder energie, tarwe, soja en maïs
Page 35 and 36: Klimaatverandering De toename van d
Page 37 and 38: Verlies biodiversiteit Wereldwijd i
Page 39 and 40: Daarnaast heeft het Platform een tw
Page 41 and 42: • Trends als klimaatverandering,
Page 43 and 44: Box 4.1 Corporate governance voedse
Page 45 and 46: Box 4.2 Cyberwars Volgens de secret
Page 47 and 48: Figuur 4.2 De belangrijkste droogte
Page 49 and 50: Zuid Afrika zijn ook die resistenti
Page 51: Box 4.4 Wat is een relevante kans o
Page 55 and 56: Box 4.5 Wereldwijde effecten van de
Page 57 and 58: Box 4.6 Kan Nederland zichzelf voed
Page 59 and 60: Box 5.1 Het gehanteerde indicatieve
Page 61 and 62: Maar ook zonder insleep van ziekten
Page 63 and 64: uitmonden in de Franse Revolutie in
Page 65 and 66: Belangrijkste resultaten: • Al in
Page 67 and 68: Relative Quantities Relative Prices
Page 69 and 70: Een mortaliteit van 10% per kwartaa
Page 71 and 72: Milk Beef 5 5 4.5 4.5 P ri ce r ela
Page 73 and 74: Als de prijzen sterk stijgen draagt
Page 75 and 76: • Veehouders gaan ruwvoer winnen
Page 77 and 78: Box 6.1 Lessen uit de financiële c
Page 79 and 80: edrijven gaan opbieden tegen kapita
Page 81 and 82: Box 6.3 EU Landbouwbeleid Het Gemee
Page 84 and 85: 7. Opties om kwetsbaarheden te verm
Page 86 and 87: iedt weinig ruimte voor prijsstabil
Page 88 and 89: heeft een ca. 10% hogere opbrengst
Page 90 and 91: Voor het overige is de keus tussen
Page 92 and 93: Box 7.4 Energiegewassen en het mili
Page 94 and 95: Optie 6. Diermeel weer selectief to
Page 96 and 97: vleesvervangers op plantaardige bas
Page 98 and 99: Optie 2. Intensivering beleid om in
Page 100 and 101: • fokkerij en selectie van varken
Page 102 and 103:
• private opslag. Interventie moe
Page 104 and 105:
helpt weinig als er al weinig lange
Page 106 and 107:
een klein deel van het areaal grasl
Page 108 and 109:
gunstig effect is op het inkomen va
Page 110 and 111:
tengewone schade dekt van regen, dr
Page 112 and 113:
Voorzorgsmaatregelen voor tweede ja
Page 114 and 115:
De EU heeft verschillende mogelijkh
Page 116 and 117:
wel door de hele EU kunnen worden v
Page 118 and 119:
Responscapaciteit en respons Ook in
Page 120:
mineralen vergen en veel minder emi
Page 123 and 124:
Figuur 8.2 Aantal voedselrellen als
Page 125 and 126:
Box 8.1 Land grabbing: kansen en ri
Page 127 and 128:
Box 8.2 Verwaarlozing landbouw in A
Page 129 and 130:
transportsector diende dan het nood
Page 131 and 132:
Box 8.3 Effecten van kredietvoorwaa
Page 133 and 134:
Box 8.4 Speculatie: vloek, zegen of
Page 135 and 136:
• 80-90% van de handel vindt plaa
Page 137 and 138:
In de VS heeft president Obama in 2
Page 139 and 140:
116
Page 141 and 142:
2. Kwetsbaarheid EU landbouw voor e
Page 143 and 144:
9. Gevolgen vulkaanuitbarsting Een
Page 145 and 146:
als in de steden. Boeren die netto-
Page 147 and 148:
omvangrijke programma’s en geldst
Page 149 and 150:
Advies in hoofdlijnen 1. De Europes
Page 151 and 152:
Adviezen EU Landbouwbeleid Advies 1
Page 153 and 154:
- regulering van de praktijk van su
Page 155 and 156:
- ontwikkeling van veestapels met e
Page 157 and 158:
Box Onderzoeksvragen voor de kennis
Page 159 and 160:
136
Page 161 and 162:
Main points of this advice 1. The E
Page 163 and 164:
Recommendations EU Agricultural Pol
Page 165 and 166:
The effect of such a discouragement
Page 167 and 168:
• at the European level, promote
Page 169 and 170:
Box Research questions for the know
Page 171 and 172:
148
Page 173 and 174:
150
Page 175 and 176:
Ger Roebeling Carin Rougoor Wouter
show all

De kwetsbaarheid van het Europese landbouw- en voedselsysteem ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?