Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

twee dorpsschepenen van Noorderwijk beraamd en uitgesproken worden. Tenslotte werd in 1684
overeengekomen dat de kerkgeboden door de vorster of de meier van de heer van Noorderwijk behoorden
afgekondigd te worden. Tot in het midden van de 15 de eeuw blijken de dorpsschepenen van Noorderwijk
hun eigen schepenakten niet te hebben gezegeld. Dit blijkt uit een oorkonde van 6 december 1443 waarbij
Jan van Lier, de heer van Nooderwijk, een rente van zes sisters rogge aan het gasthuis van Herentals
schonk. De akte werd bezegeld door de schepen van de bijvang van Lier want wy scepenen van
Noorderwyck voirss(chreven) niet gewoenlyc en syn te segelen. De Noorderwijkse schepenen lieten hun
akten door de schepenbank van de bijvang van Lier zegelen omdat zij bij deze instantie hun zgn.
hoofdvonnissen gingen halen. Daar de hoofdbank van de Lierse bijvang uitsluitend bevoegd was in laag
gerecht d.w.z. grondrecht, erven en onterven, konden de schepenen van Noorderwijk voor criminele
aangelegenheden d.w.z. keuren en breuken in Lier niet in beroep gaan. Voor appel in laatstgenoemde
materie was de hoofdbank van Zandhoven bevoegd. Van circa 1329 tot aan het einde van het Ancien
Régime heeft de hoofdbank van Zandhoven als belangrijkste hoofdbank van de dorpsschepenbanken van
de Antwerpse Kempen gefungeerd.
In de vroegste periode van haar bestaan (13 de eeuw) ging de Noorderwijkse schepenbank in hoogdinge bij
de hoogdbank van Befferen in het land van Mechelen. Deze rechtstoestand sproot voort uit het feit dat de
familie Berthout in de 13 de eeuw heer was over Noorderwijk. Het is wel eigenaardig dat bij de codificatie van
de costuimen in de 16 de eeuw Noorderwijk nog steeds vermeld wordt bij de dorpen waaraan de hoofdbank
van Befferen appelatie en leringe verstrekt. Of deze situatie ooit tot een reëel conflict heeft geleid tussen de
hoofdbank van Befferen enerzijds en de hoofdbank van Zandhoven en de bijvang van Lier, waarbij de
Noorderwijkse schepenen toch voor 1443 in hoogdinge gingen, is niet geweten.
Bij het begin van de 17 de eeuw gingen de Noorderwijkse schepenen hun akten zelf zegelen. Zij gebruikten
hiertoe het zegel van hun parochiekerk. Op dit zegel stond het schild van van Tiras waarop een gekroonde
vis in rechterschuinbalk, begeleid door twee sporen, voorkomt. Het randschrift luidde: S. BAVO. IN.
NOORDERWYCK. Dit is het oudste zegel dat van Noorderwijk bekend is. Sedert 1662 gebruikten zij het
nieuw kerkzegel, geblazoeneerd met het familiewapen van T’Serclaes. De familie T’Serclaes voerde een
schild van keel met zilveren leeuw, geklauwd, getongd en gekroond van goud (d.i. van het Brussels
geslacht Sleeuws) beladen met het gouden wapenschildje met geschaakt schildhoofd van zilver en van
sabel (van Bijgaarden), getopt met een baronnenmuts en overtopt door een uitkomende Sint-Baafs van
zilver met pelgrimskleed en muts en in iedere hand een banier met het wapen van het schild. Tijdens het
Ancien Régime bezat Noorderwijk geen eigen schepenhuis en nog tijdens de eerste decennia van de 19 de
eeuw vonden de vergaderingen van de gemeenteraad plaats in eene kamer vanden burgemeester. De
aanbesteding van het (oud) gemeentehuis vond plaats in 1835 en in 1836 was dit gebouw voltooid.
Sociaal - economisch leven
Maatschappelijk gezien was de Noorderwijkse bevolking tot bij de aanvang van de 20 ste eeuw nagenoeg
uitsluitend economisch actief in de agrarische sector en zelf nog tot de Tweede Wereldoorlog hield het
grootste gedeelte van de bevolking zich met de landbouw bezig. Na de Twee Wereldoorlog verloor
Noorderwijk wegens de omschakeling van de landbouw, die zich reeds tussen de twee wereldoorlogen had
ingezet, en door de industrialisatie van de Antwerpse Kempen nog meer intensief was geworden,
betrekkelijk snel zijn agrarisch uitzicht. Het evolueerde van een typisch landbouwdorp tot een typische
forensengemeente. Ten gevolge van een grote natuurlijke bevolkingsaangroei en de betrekkelijk
omvangrijke immigratie van jonge forensengezinnen, die in het landelijke dorp goedkope bouwgronden
hadden gevonden, kwam dit metamorfoseproces overigens nog in een stroomversnelling terecht.
Noorderwijk, dat tijdens het Ancien Régime nooit meer dan duizend inwoners telde en pas in 1948 voor het
eerst in zijn geschiedenis de kaap der tweeduizend overschreed, verdubbelde tijdens de periode 1945-1976
door dit demografisch accres bijna zijn bevolking. Op het ogenblik van de fusie met de stad Herentals op 31
december 1976 bedroeg de bevolking in Noorderwijk 3609 zielen.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 15