Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

eikenboom op de Hoogton, het zgn; miraculeuze Lieve-Vrouwebeeldje. Welcken exterennest is gemaeckt
van sulcke stoffe dat alle ouderlingen daervan waren verwondert. Noch en is tot noch toe niemant bekent
die het L(ieve) Vrouwen beldt aldaer soude hebben gebrocht niettegenstaende alle scherpe examinatien
daerover ghedaen. Het Mariabeeldje met het Jezuskind op de linkerarm is slechts 28 cm hoog en is zeker
niet ouden dan de 16 de eeuw. Op het ogenblik van de vondst was het beeldje opgeborgen in heen houten
kastje.
Volkstoeloop en eerste mirakelen
Het nieuws van de wonderbare vinding verspreidde zich als een lopend vuurtje en massa’s gelovigen,
hulpvehoevenden en neiuwsgierigen stroomden naar de Hoogton. Op 16 mei 1652, nog geen volle drie
weken later, waren reeds vier miraculeuze genezingen van de koorts bij een notaris in Westerlo geacteerd,
terwijl voor het einde van de maand nog vier andere mirakelen door Joannes Adriani, notaris in Noorderwijk,
en de drossaard en schepenen van Westerlo te boek waren gesteld.
Bouw van eerste kapel
Het vicariaat van het bisdom Antwerpen liet een onderzoek instellen en gaf reeds op 6 augustus 1652 de
toelating om op de plaats waar het Onze-Lieve-Vrouwebeeldje gevonden was een kapel te bouwen. Deze
beslissing van het vicariaat werd ongetwijfeld genomen in het kader van de bevordering van de Mariale
devotie, die sedert het Concilie van Trente (1545 – 1563), als afweermiddel tegen het protestantisme, door
de kerkelijke overheid in de Zuidelijke Nederlanden krachtig werd gepropageerd. Hierbij kon de kerk
rekenen op de materiële en morele steun van de wereldlijke overheid. Het meest sprekende voorbeeld in
die zin hebben de aartshertogen Albrecht en Isabella gegeven. Lagen zij immers persoonlijk niet aan de
basis van de bouw van basiliek van Scherpenheuvel en de uitbouw van deze bedevaartplaats tot nationaal
heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw?
Bouw van de huidige Zandkapel
In 1667 verleende de bisschop van Antwerpen de toelating om een nieuwe, ruimere kapel op te richten en
nog in datzelfde jaar werd de eerste steen gelegd van het bedeoord dat in 1685 voltooid was. Tevens werd
in laatstgenoemd jaar een nieuw akkoord afgesloten tussen de pastoor en de heer van de heerlijkheid.
Voortaan zouden ook op de feestdagen van Onze-Lieve-Vrouw-Boodschap, -Geboorte, -Lichtmis en
Hemelvaart in de kapel missen mogen gelezen worden door twee of meer priesters en hun vergoeding zou
vastgesteld worden in overleg met de pastoor. Deze schikking bleef geen dode letter, want tot aan het einde
van het Ancien Régime zijn de paters Minderbroeders op die dagen komen biechthoren en mislezen.
Leemen Huyseke
Het Leemen Huyseke is een geklasseerd gebouw. Een lemen huis is een typisch Kempens gebouw.
Vroeger werd er gebouwd op basis van de levensnoodzakelijke elementen en er werd gebruik gemaakt van
de streekeigen producten.
** Morkhoven
St.-Niklaaskerk
Het kerkgebouw
Op 16 juni 1908 werd de eerste steen gelegd van de huidige neogotische kerk, die in 1909 voltooid was.
Een gedenksteen in de kerk herinnert nog aan deze gebeurtenis. In deze steen werd een bas-reliëf gehakt
waarop Sint-Niklaas, de patroonheilige van de kerk, figureert met naast zich drie kinderen in een kuip. Van
de oude ‘middeleeuwse’ kerk, met een koor dat in 1828 was vergroot en in 1908 werd afgebroken, rest
thans alleen nog de toren. Het onderdeel van de toren (in ijzersteen) is het oudst en dateert waarschijnlijk
uit de dertiende eeuw. P.J. Taeymans was van mening dat dit gedeelte nog ouder zou zijn en zelfs zou
teruggaan tot de jaar 1000 - 1100. Voor het bovengedeelte van de toren werden rode bakstenen met
muurbanden van witte steen gebezigd. Op basis van stilistische elementen is dit gedeelte waarschijnlijk als
vijftiende-eeuws te dateren.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 205