Bijlagen - Erfgoedcel Kempens Karakter

���� NIJLEN
- Fort van Kessel (Fortstraat in Kessel)
Het Fort van Kessel maakte deel uit van de eerste verdedigingsgordel van de stad Antwerpen. In 1909
begon de firma Bolsee met de bouw van het Fort van Kessel. Pas in 1913 kon men beginnen met het
plaatsen van de bewapening. Tijdens de Duitse inval deelde het Fort zwaar in de klappen. In 1935 werd het
fort opnieuw ingericht als infanteriesteunpunt. In mei 1940 werd het echter door de Belgische troepen
opgeblazen en verlaten. In 1973 werd het domein aangekocht door de gemeente Kessel. Het doet
sindsdien dienst als recreatiegebied. In de slotgracht wordt gevist en het groene gebied is een trekpleister
voor wandelaars. Het fort zelf kan van april tot oktober op afspraak bezocht worden. Enkele vrijwilligers van
‘Gidsenwerking Fort Kessel’ verzorgen de rondleidingen.
- Diamantslijperij Lieckens (Spoorweglei in Nijlen)
In 1910 liet Petrus Lieckens in de Spoorweglei in Nijlen een slijperij bouwen voor zijn vier zonen, die in
Antwerpen het vak van het diamantslijpen hadden geleerd. De slijperij had twee verdiepingen en een schuin
dak, dat na beschadiging door een bominslag tijdens de Eerste Wereldoorlog werd vervangen door een plat
dak. Na de introductie van elektriciteit in Nijlen in de jaren 1928-1929 werd de gasmotor, die de twee
aandrijfassen van de beneden- en de bovenverdieping aandreef, vervangen door een elektrische motor.
Sindsdien onderging het atelier geen ingrijpende wijzigingen meer. Uiteindelijk sloot de werkplaats in 1985
de deuren. Het gebouw kreeg geen nieuwe bestemming. Sinds de jaren 1990 ijvert de Nijlense heemkring
De Poemp voor het behoud van Slijperij Lieckens, de zowat laatste, volledig uitgeruste vooroorlogse
diamantslijperij uit de streek. Het atelier en de technische installatie vormen een uniek stukje industrieel
erfgoed dat illustratief is voor de vele diamantwerkplaatsen die ooit in de regio gevestigd waren. In 2004
kocht het Nijlense gemeentebestuur de slijperij en enkele aangrenzende gronden aan. De rest van het
perceel – het woonhuis en de overige gronden – kwam in handen van de sociale
huisvestigingsmaatschappij Zonnige Kempen.
- Tibourschrans (Tibourstraat in Nijlen)
De Tibourschrans was oorspronkelijk een hoeve. Over het ontstaan van het gebouw is verder niet veel
geweten. De eerste vermeldingen dateren van 1636. In 1969 besloot de gemeente Nijlen om het domein
van 4 ha aan te kopen. Het domein werd ingericht als wandelpark. In het gebouw zelf werden de leslokalen
en ateliers van de Academie voor Beeldende Kunsten ondergebracht.
- Kasteelpark De Bist (Beukenlaan in Kessel)
Het Hof De Bist dateert vermoedelijk uit de tweede helft van de 18 de eeuw. Het domein kende verschillende
eigenaars. Het gebouw werd dan ook vaak verbouwd een aangepast. In 1944 werd het verwoest door een
bominslag. Het werd heropgebouwd volgens de plannen van de Kesselse architect Gommaar De Vos. In
1962 werd het domein aangekocht door Vzw Klooster van het Heilig Hart. Het kasteel is tegenwoordig een
ontmoetingshuis van de Gasthuiszusters Augustinessen van Lier.
- Kasteel Kesselhof (Bogaertsheide in Kessel).
Het nieuwe Kesselhof werd omstreeks 1862-1864 gebouwd. Het zuiderse kasteel is min of meer een kopie
van een kasteel aan het Italiaanse Comomeer.
- Grote Gasthuishoeve (Bogaertsheide in Kessel).
De Grote Gasthuishoeve of Emmaüshoeve is een prachtig gerestaureerde en verbouwde hoeve, waar de
Lierse gasthuiszusters jarenlang op zoek kwamen naar rust en verpozing.
- De Poemp (Gemeentestraat in Nijlen)
De gerestaureerde 19 de -eeuwse pomp heeft een leeuwenkop, een gebogen fronton en een halfrond
waterbekken.
Erfgoedconvenant regio Kempen - BIJLAGEN intentienota p. 232